Ishte ditë vjeshte, shtator. Sapo kishim filluar vitin shkollor. U err dhe ne akoma poshtë këmbëve të urës së Bahçallëkut. Herë hidheshim nga këmba në ujë e herë nga sipër parmakëve të urës.
“Të ikim, se po bëhet vonë”, tha Spartaku.
“Ikim”, thashë edhe unë.
“Po, ikim”, miratoi Gjergji.
Kur hymë në qytet, Gjergji e unë u ndalëm në stacionin e parë, ndërsa Spartaku vazhdoi. Ishte djalë i mirë Spartaku, por ne nuk i besonim shumë, pasi i ati punonte në Degën e Punëve të Brendshme. Ishin nga Erseka, të shpërngulur në qytetin tonë për shkak të punës së kryefamiljarit. Vetëm një herë mbaj mend që i shkuam për vizitë në shtëpi, për Vitin e Ri, dhe na pritën mirë. E ëma, grua e butë dhe e dashur, na qerasi me të gjitha të mirat, me gliko dhe ca ëmbëlsira të tjera jugorësh, që ne nuk i kishim provuar më parë. Ndërsa i ati, Aleko, nuk na foli fare, vetëm luante kokën si me bezdi dhe lëshonte një hungërimë të lehtë, si gërhimë…
Gjergji ishte tjetër soj. Ishte nga ata pak ortodoksë që kishte qyteti ynë. Vlleh nga Durrësi me origjinë. Shoku im më i mirë. E doja si vëlla. Edhe ai më donte shumë. Ndanim gjithçka me njëri-tjetrin. I jepja gjithmonë libra nga raftet e babës, se ishte lexues i një lloji të veçantë. I përpinte e donte që patjetër t’i diskutonim pasditeve vonë, kur dilnim shëtitje. Ishte ëndërrimtar dhe romantik. Përherë mendoja se Gjergji do bëhej artist. E shihja si poet a aktor. Nuk e di pse, pasi nuk e kisha parë ndonjëherë të aktronte. As poezi nuk shkruante. Vetëm se mendonte, fliste dhe përshkruante aq bukur, sa të rrëmbente. Ja, e kam para syve edhe tani; ndalte hapin, më zinte nga bërryli dhe fillonte… Sytë i qeshnin e krejt lëkura i ndriste. Ishte shumë i zeshkët dhe për këtë e ngacmoja. I thosha se kur të iknim jashtë shtetit, do kishte probleme me vajzat:
“Ato nuk i duan të zeshkëtit, mund të mendojnë se je rom a diçka e ngjashme”.
“Do mësoj spanjisht dhe do u them se jam spanjoll. Vajzat mbarojnë për spanjollët, se janë të nxehtë e të shpejtë, si unë”, qeshte. “Rozita përherë më thotë se dukem si spanjoll”.
“Të pëlqen Rozita?”, e pyeta.
“Ja si re brenda, sa të fola për Rozitën. Po ty, të pëlqen?”, më nguci.
“Jo!”, e gënjeva.
Në fakt, ajo ishte ëndrra ime. Rozi ishte e hollë, flokët i kishte si djalë, por i shkonin me fytyrën e imët e të zeshkët, dhëmbët e bardhë e sytë e zinj të mëdhenj, si kumbulla. Shpesh kaloja pasditeve nga pallati i saj, me shpresën se mos e shihja.
Për arratisjen flisnim si për diçka romantike. Jo si diçka halli. Gjergji mbërrinte deri aty sa fantazonte edhe për detajet. Kishte gjetur edhe punë, për vete dhe për mua.
“Si fillim do shkojmë në portet e jugut të Francës a në Spanjë. Do punojmë anijeve që të mos paguajmë qira, as për ushqime… Aty ka edhe gra të vetmuara. Ndoshta ndonjëra do na pëlqejë. Ku i dihet, mund të jenë edhe të pasura”.
“Nuk shkoj me grua më të madhe se vetja!”, ia prisja shkurt unë. “Pse ta jap veten për para?”.
“Ik, o budalla! Ku di ti për femrat”.
Në fakt, as ai nuk dinte shumë, por më tepër se unë po. Kishte të dashur. Ajo e thërriste veten Dona. Ashtu e thërriste edhe Gjergji. Kurrë nuk e mësova emrin e saj të vërtetë.
***
Familja ime u shpërngul në Tiranë. Gjergjin e lashë pas, në qytetin tonë, por më vonë shkoi në Itali. Nuk vonoi shumë dhe mora edhe unë rrugët e botës. Doja ta shihja, ta takoja mikun tim të mirë, por nuk dija ku ta gjeja. Fati më drejtoi në krah tjetër… larg tij.
Kaluan vite e vite pa e parë. Nganjëherë e sillja ndërmend dhe mundohesha ta përfytyroja të ndryshuar nga mosha. Nuk ia dilja. Përherë më shfaqej ai djalë shtathedhur, hijerëndë, por me pamje të lumtur rinore. Djali që tregonte histori të paqena. Që i rrëfente plot patos e aq bukur.
“Mos ma bëj qefin, por a i afrohem ndopak Xhek Londonit? Po Zhyl Vernit? Ata i tregojnë më gjatë e më thellë, por unë kam më shumë fantazi. Ata kanë shëtitur botën, i kanë parë të gjitha dhe e kanë kollaj, ndërsa unë as në Tiranë nuk kam qenë. E kupton ndryshimin?”. E pastaj ia këpuste një të qeshure me shpirt, kur shihte fytyrën time të hutuar. “Hë, se bëj shaka, budalla… Po ti? Çfarë pune dëshiron të bësh?”, më pyeste.
“Nuk e di. Ndoshta detektiv. A të pëlqejnë librat e Edgar Wallace? “Katër katrorët”, “Rrethi i kuq”…?”.
“Jo, nuk më pëlqejnë. E nuk më pëlqen të bëhesh detektiv, se është punë spiunësh. Ja Shaqiri, e sheh? Vetëm përherë. Detektiv është Shaqja, spiun sigurimi. Asnjë shok s’e ka. Askush nuk e do. Kështu do bëhesh ti? Si Shaqoja?”.
“Ik, o budalla!”, s’ia përtoja unë. “Po them kur të shkojmë në Perëndim. Atje nuk duan spiunë si këtu, si Shaqoja, por detektivë si te Wallaces”.
“Ndoshta do bëhem tregtar. Gjyshi im ka bërë tregti me Austrinë. Binte makina qepëse prej andej dhe i shiste këtu, por edhe në Bosnjë”.
“Jo, as tregtar nuk e bën dot ti. Tregtari ka shpirt të vogël. Ti ke shpirt të madh. Bëhu atlet. Je i hollë dhe i shpejtë. Bëj maratonën. Po deshe, fillojmë që nesër vrapin nga Shkodra në Bushat e kthim. Aq është maratona”.
“Jo, jo, nuk më pëlqen të bëhem atlet, as maratonist. Do gjej diçka…”.
E pas fantazive tona, qeshnim të dy me të madhe, sikur ia kishim hedhur e vetëm na mungonte vendi i punës.
“Budallenj!”, thoshim njëzëri dhe buçisnin të qeshurat. E përcillnim njëri-tjetrin nga dy-tri herë nga shtëpia e njërit tek e tjetrit dhe pastaj ndaheshim.
***
– Po, unë jam.
– Jam Gjergji… Dokeri. Më kujton?
U mpiva. Nuk lëviza dot as nofullat. Isha si në ëndërr.
– Dokeri? – fola më në fund.
Njëzet e ca vjet pa u dëgjuar. I njëjti zë…
– Po… më ka marrë malli shumë, dok. Fluturova kur ta gjeta numrin e telefonit.
Për pak çaste ngrimë… Nuk flisnim dot. Vetëm përsërisnim fjalën “doker”, herë njëri e herë tjetri. Doker ishte puna e parë që do bënim kur të arratiseshim, ndaj asokohe e thërrisnim njëri-tjetrin ashtu.
Nuk di sa na u desh të dilnim disi nga ajo gjendje. Pastaj ia nisëm ta pyesnim sho-shoqin për shëndetin, hallet, jetën.
– Gruaja më vdiq… mbeta vetëm me vajzën, – më tha dikur Gjergji. – Maj, ma quajnë vajzën. Na erdhi në maj, prandaj. Është e sëmurë. Ka lindur me sëmundje mendore. Ja, doker vëllai, kjo është jeta ime. Punoj gjithë ditën në një stacion benzine në një qytezë të vogël pranë Barcelonës dhe mbas pune i përkushtohem Majës. Më kanë thënë ta çoj në një qendër rehabilitimi… ta mbyll atje sa të ketë jetën…
Zëri iu dobësua; e ndjeva që iu lidh në grykë. Edhe unë u trondita. Mbeta. S’dija ç’të thosha.
– E çova dy javë. Ajo filloi të tretej përditë në atë vend. E mora prapë, – vazhdoi ai. – Po ti? Më fol për veten!
– Jo, jo, vazhdo… më paska marrë malli për zërin tënd. Fol!
– Po ja, si të thashë, punë-shtëpi. Kur të plakem, kam bërë një plan të thjeshtë për veten e për Majën. Do blejmë një varkë të vogël e do lundrojmë në oqean… do marr ditarin tim e të sajin dhe do lexojmë në mes të ujërave… Ti përherë më thoshe se do bëhesha shkrimtar i mirë, se flisja bukur. Tash nuk flas më bukur. Nuk flas pothuaj fare. Por shkruaj bukur. Ditarin shkruaj. Ditarin tim dhe të vajzës. Një ditë provova ilaçet e saj, doku… M’u errësuan sytë e rashë në një gjendje gjumi të frikshëm. Pashë ëndrra të llahtarshme. Ëndrra të turpshme. Që atë ditë s’fle më shumë se tri a katër orë në natë. Kam frikë të fle. Nuk dua të vdes në gjumë, nuk dua të vdes para Majës.
– Doker, eja këtu! Eja këtu tek unë… – fola me zë të dobët. – Do bëjmë diçka.
– Jo, jo, dok, nuk lëviz nga këtu. Jam mirë.
– Por më trembe me atë varkën e vogël, o vëlla. Mos…
– Mos, doku, mos. Mos u tremb! Ti nuk e ke frikë vdekjen. Të kujtohet kur donim t’i binim liqenit me not? Të arratiseshim nga skëterra…? Sa ishim atëherë? Pesëmbëdhjetë? Jo, më shumë. Të kujtohet kur të pyeta nëse kishe frikë se mos vdisnim në liqen? Si më the? “Do jetë bukur ashtu”, më the, “më pëlqen vdekja në ujë”. Por mund ta ndryshoj planin me varkën… Mund të pi krejt ilaçet e Majës, njëherësh… Hë, doker, si thua? – pastaj qeshi lehtë e shtoi: – Mos u shqetëso, vëlla! Ka kohë për të vdekur. Ka përherë kohë për të vdekur.
Më la të pagojë, si dikur, me historitë që më rrëfente. Por këtë herë ishte një tjetër lloj shushatje… përzier me dhimbje dhe frikë.
Ra heshtja. Nuk po e dëgjoja më.
– Doku! Aty je?
Zëri i tij më erdhi si erë e ftohtë në vesh.
– Po. Këtu jam. Prit pak! Mos ik!
Ato tri a katër minuta në bosh m’u dukën sa të gjata…
– Doku, – ia nisi, – kam disa shkrime… Ndoshta nuk vlejnë. Ndoshta kam humbur kohën kot me to. Ti nis, dok? Shihi dhe, nëse të pëlqejnë, mbaji. Ndryshe hidhi.
I kërkova të m’i dërgonte, por nuk arrita ta mbaroja fjalinë. Çka më tha dhe më kërkoi më pas, ma trandi tokën poshtë këmbëve.
– Kam frikë… – filloi të qante. – Kam shumë frikë. Përnatë shoh gruan në ëndërr, që më kërkon ta mbys Majën para se të vdes vetë… Kam frikë, vëlla! Ti nuk e ke frikë vdekjen… ma thuaj një vdekje të bukur për mua e Majën… të lutem!
(Shkëputur nga Revista Letrare – Verë 2024. Të gjithë numrat e revistës i gjeni në Amazon dhe çdo librari tjetër online)
