Nga vëllimi “Njeriu buzë lumit”, Onufri, 2024
Tëhujtja
Faji ma bën tejet të largët, të pambërrishme
dhe njëherësh të ëndërruar, shtëpinë.
Faji ma bën t’hyjnishme,
ma vesh me dëshirë
shtëpinë që më zboi pa mëshirë ndaj të gdhirë.
Nata bie. Shtëpiza ndez dritat dhe bëhet brerore.
Brenda është parajsa idilike, përrallore,
me prind, me vëllezër, me motra, siç ishte njëherit…
Unë jam nata e ftohtë, jam ndërgjegjja e territ,
që s’duhet të hyjë brenda. Jam lëmshi i vajit.
Jam faji dhe dënimi i fajit.
2024
Ajo bart një varr në kurmin e brishtë
1
Ajo bart një varr në kurmin e brishtë,
një varr shurdhmemec të kallur në angrra;
kufoma përbrenda – pa farë ere t’prishtë,
tharë e balsamosë si shtresat me kandrra.
Kur ishte e vogël (e mbaj mend shumë mirë)
e mbaja kaliqafë, e nxirrja shëtitje
(sa ndenja te prindërit e saj mysafir)
me lojëra, përralla i fala zbavitje.
Kështu gjithë me gjëza dhe vjersha gaztare
e shkrija së qeshuri në gjuhën amtare.
E tash nga kjo gjuhë nuk flet asnjë fjalë.
Harruar e ka. Groposur të gjallë.
2
S’do mend që s’më njeh, më buzëqesh mezi,
më merr dokumentet pa thënë gjysmë fjale,
m’i kthen të vulosura: “Në rregull, zotni?”
(Me përkorjen e nëpunëses federale.)
“Ndonjë pyetje…?” – rrudh ballin ajo e çuditur
dhe rreh t’ia qëllojë pse s’kam ikë ende.
“Zonjushë, s’po më njihni?!” – e pyes papritur
dhe shtang i hutuar me sytë përdhe.
“Ah, jo, – thotë, – më falni…” – qerpikët përçik. –
Ju mbase më njihni? Ma thoni, nëse…”
“Jo, me sa duket… qe déjà-vu dhe pikë”.
“E po… mirupafshim!”
“Thjesht, mos ma vini re…” –
them nëpër dhëmbë dhe dal fill prej zyre
tek mposht ndërdyshjet, në njëfarë mënyre.
3
…Ajo bart një varr n’atë kurm të brishtë.
Pse kufom` e saj mua më ngjeth mishtë?
Do të ketë qenë një funeral i ngadaltë.
Për kufomën, them, janë përpjekë me nge
i madh e i vogël; n’at’ vrasë t’ritualtë –
dikush një lopatë, dikush një grusht dhé
fjalësh të huaja… Dhe varri vuri mish.
U përthanë dhe plagët pa kurrfarë lëndimi.
Më në fund, kënduan përshpirtjen e trishtë:
“I padeshifrueshëm përjetë qoftë kujtimi…!”
4
Ti gjë s’do të dish, nëpunëse federale,
për kufomën e kallur përbrenda dikur.
S’të pyes për hekën e saj të mbrame,
për frymën e fundit që dha në qivur.
Po prapë më mundon djega kureshtare,
një peng i pamort për at` krim t’pabesë –
në cilën rrokje fjale jotja gjuhë amtare
t’u lëmek në fyt, para se të vdesë?
Qe vallë përpëlitje me klithmën e egër
të një bishe pylli që i mësyjnë folenë?
Fyti yt – amfiteatër i verbër
me gladiatorë të shqyer ngado në arenë.
2023
Lagjja në muzg
Marsi në të dalë – prilli në të hyrë,
muzgu s’mbijeton veçse si mynxyrë.
Me një djegë të fshehtë e fiksim ngulmues
çlirohen n’ajri shpirtra kundërmues
jargavanësh, plagësh, brengash anonime,
fjalësh të pathëna për pengje intime.
Është ora kur mëdyshja nuk di ku të struket,
kur dhe ylli i parë mezi nëpërduket
ndër retë e shpëlara – supë e murrme lakre,
kur dritat vonojnë të ndizen në lagje,
kur gjithçka lëmeket dhe shkrihet në bruz,
kur kthehen nga puna etërit vramuzë
me xixa që u ndizen e fiken ndër buzë.
Atëherë amvisave zënë t’u kruhen shalët,
shpirtrat e muzgut zbresin ngutas shkallët
dhe treten zgëqeve, bodrumeve, fustaneve;
jep shpirt në brekë arom` e jargavanëve
dhe dritat ndizen si në ritual të lashtë.
Dyert mbyllen. Diç prore mbetet jashtë.
Diç prore tërhiqet papërcaktueshëm në hije,
si e qara pa ngushëllim e një fëmije,
si diç që u druhet fjalëve, ndonëse diç e thekur,
por më fort si era e gjellës së djegur.
2024
Baladë për kthimin në shtëpi
Lëpihet qelqesh han` e zbehtë.
Ç’po mih një kthetër në sepet?
Këtu, pa kthye tash sa vjet
në shpi të nanës mbetun shkretë,
kush paska hy? Kush do të jetë,
që mih kjo kthetër në sepet?
E hapa portën në mesnatë,
pa pipëti asnjë kanatë,
me drojën se mos zgjoj ndokand
dhe mbajta vesh heshtjen e randë,
nësa mësoj me terrin sytë
veç me pak dritë në superdritë.
Marrtas shqova paksa muret,
mandej u shfaqën gjith’ konturet
që syni im i veshi vetë
me plus-minus identitet
gjer u lëshova në divan:
erëmon përreth diç si temjan.
I mbylla sytë me pa ma mirë
ç’më fshihnin motet bamun fir,
prejsè e ambla ime amë
doli pa kthim prej këtij pragu –
kur një gërvimë e një rropamë
ia dhanë së nalti nga çardaku.
Brofa vrik e mbajta vesh.
“Ç’të jetë?” – hamenda. Ban vaki
kësaj mesnate që të ndesh
të tjerë bujtës në shtëpi?
Marr shkallët ngjis e befas step:
rrëmon një kthetër në sepet.
Përnën çardak, në kat të dytë,
në odën e së amblës amë,
qenë qitë sepeti pirg stolitë
dhe kthetra mihte me rropamë,
sikur andej shkepte mëlçitë –
krejt rropullitë e s’ndjerës nanë.
Shituar mbeta mu në prag
me morsë ndërdyshje i mbërthyem –
mes frik’ e mllefi zemërak
pashë gjithçka me sy të shqyem,
si fekste pirg` i verdhë në cep
dhe mihte kthetra në sepet.
Me vite larg kësaj shtëpie
që kur iu kthye qiellit nana,
si t’i besoj kësaj shajnie?
Mos t’i za besë çka ndriçon hana?
Dhe ndiej se as nuk iki dot
mbulue prorë me turp e ndoht.
Do t’ketë qenë vrull prej pantere
mbi prenë e pyjeve mesvere
kërcimi im me thonj në fyt.
Dhe çjerrje, klithma gjer tek yjtë,
gjer kur një krismë përposh buçiti –
gjëmim i mbytun dinamiti.
Pashë jetën të më hiqej osh.
I errët gjaku që përposh
rrodhi dhe veshi stolitë.
Tash nga tavani s’ua shqis sytë
tek ikin hapat nëpër shkallë.
Mbeç as i vdekun, as i gjallë.
Prill 2020
Ka diç që s’të bind
Ka diç që s’të bind në këto pamje, në shije, në aromë.
Ka diç që s’të bind në vërtetësinë e sendeve në dhomë.
Ka diç që s’të bind në arkipelagët pluskues të reve n’ajri.
Ka diç që s’të bind në rroba, lëkurë, rropulli.
Ka diç që s’të bind as në të vështruar, as në të prekur.
Ka diç që s’të bind në të qenët gjallë, në të qenët vdekur.
Dhe bindja që s’bind përhap paprá metastaza e gjëndra,
sepse diç që s’bind është kallur në hamendje dhe ëndrra,
pushton me dyshime karteziane ekzistencën mbarë –
tok me pasionin tënd të topitur atdhetar.
Dhe bindjen që s’bind s’e di në e ke mallkim apo prikë,
sepse ka diç që s’bind
dhe pikë.
Ka diç që s’të bind në plasaritjen e agut me vesë.
Ka diç që s’të bind në poteren e dalldisur me shpesë.
Ka diç që s’të bind në shkreptimën e diellit të ri.
Ka diç që s’të bind nga zërat e zgjimit në shtëpi.
Ka diç që s’bind qysh në të parën përshëndetje
dhe s’të bind, pas kësaj, as fjalë, as buzëqeshje.
Dhe bindja që s’bind e bën ditën të gjatë – Golgotë
me kryqin e rëndë që bart ta shpiesh në Kuotë
gjersa të sosësh me frymë, para se të bjerë terri;
por dhe Kuota dhe terri s’të bindin njëheri
dhe kryqi ku varesh e ku tash kullon gjak –
s’të bind aspak.
2022
Gjuetia e deleve të zeza
Para bindjes a mbas bindjes, pa sinorë,
për tekë a delir gjyshnash zuni fill
vështrimi vëngërosh i Hyjit mënimadh.
Ai grishi legjione me demonë mizorë,
me na mbyllë të tanëve – dele t’zeza n’vathë.
Sa herë ndonjë dele turret me dalë jashtë,
kokrra e rrufesë i pëlcet në rrashtë.
Asht kjo duhmë shkrumbi që varet mbi ne
lkura jonë që digjet, gjuejtun me rrufe.
2021
Stancë malore
Ndoshta s’ka me qenë as herët, as vonë
kur timpanin tonë ta rrahë nji kumbonë
me na galdue mes agut, mes pragut,
se nji mal u bâ babagjysh n’jetën tonë.
Shestime të shkathëta do turren përjashta,
apatitë do shkulen vështrimesh të flashkëta –
ndër gryka e rrahe do derdhet qindfish
rrëfimi i malit që u bâ babagjysh.
Atëherë do vikasim në rrëzë e në majë,
me barrët e brengave do qajmë në pllajë,
do ngjitemi me klithmën si zhiva në parzëm
drejt Majës që duket e zhduket – fantazëm –
do hyjmë djersitun prej ankthit, prej mundit
ndër angrrat ku mali fsheh p’rrallën e fundit.
Të mençur do jemi nën dritën e saj…
Përqafe me malin-babagjysh, pastaj
botën përposh ta kqyrim një grimë –
ç’prej majës që shtjellet kulm dhe greminë.
Vallë, ka me qenë vështrimi ynë ma i qetë,
solidar, i përunjur si luzma me bletë?
A mos hobé gurësh do derdhet rrëmbim
orteqesh idhnakë, shpatínë më shpatínë,
dhe ura të thyejë, dhe gropa të hapë
se s’don babagjyshin me e braktisun prapë?
Eh, gjer atëherë kur kumbona bie,
koha do shtrojë mullarë me hije;
tingujt do shuhen dhe dylli viskoz
ka me na topitë dëgjimin, në mos
ka me na kallë në një had monologu
ku trupat dhe shpirtnat dhe zanet, së toku,
mes përpëlitjesh, delirit tonë,
praptas, gaforre, do sillen gjithmonë
dhe kush s’ka me ndie asnji kumbonë…
2009
Ose jeta është e shkurtër, ose zgjimi është i vonë
Ose jeta është e shkurtër, ose zgjimi është i vonë;
ose pengu i jetës në koma vjen e vret më shumë –
zgjimi në mesmoshë… keqardhja që sëmbon…
E kam një brinjë prej uji që natës rrjedh në gjumë.
Brinja ime prej lumi çan tejpërtej mes territ,
ngarkuar me ëndrra të rënda që rrjedha i mbyt në det:
ç’fat të dëlirësh natën kurmin nga barra e misterit
dhe brinja tjetër e kaltër të digjet në zjarr të lehtë!
Kësaj jete i ngjitesh në majë veç me pak gjëra, në këmbë,
ashtu si alpinisti: një çantë, litar dhe kthetra dëbore…
Shkarkojeni veten – këtë anije tonazhi të rëndë
dhe flakini ëndrrat e mëdha në rrjedhën pluskore –
pa grimë keqardhjeje! Nuk përmbushen kurrë!
Lumi i fryrë i brinjës i merr të tëra me vete,
si trarët e mëdhenj, të krimbur e të kalbur,
kur shembet me rropamë një urë.
Kjo jetë do pesha të lehta dhe lyp shëndet atletik;
utopitë janë krusma ndër hekatomba flijimi.
Që nën vete mos t’ju gorromisin ëndrrat e mëdha –
ruajeni njërën brinjë prej lumi, si valvul shkarkimi.
2023
A dëshmon shkretëtira?
Për karvanin e bardhë që u tret pa klithmë
në ranë të nxehtë dëshpërimi
a dëshmon shkretëtira,
i regjistron jehonat?
Shkretëtira ka një ndërgjegje të vetën,
të paplasaritun,
ku pandehmat tona bajnë rikoshet.
Herëdokur ajo na dërgon shenjë të fshehtë
me ndenjtë sus – mandej, pak e fije,
nis bashkpunimi i heshtun,
nënshtrimi,
dorëzimi,
shndërrimi në landë të përsosun të saj.
Por, për çdo shkamb e zall,
për çdo sukë e kum,
ngrihet prej agu në muzg
një si kangë,
një si murmurimë,
një si thirravaj
i pakapshëm për veshin e gjallë.
2022
Atdhe m’u bënë idetë
Atdhe m’u bënë idetë që i ngroh ëmbël në klloçkë
me kurmin e mërdhirë, në folenë më të lartë
të kavakut dimëror, të zhveshur, pilirak –
si një klithmë me penel mes trishtimit fusharak.
Idetë m’u bënë Atdhe, i dehur me vetmi
në folenë më të lartë, ku nuk ngjitet asnjeri,
ku i kaltri gjak venoz mezi shtyhet pikë-pikë,
ku dhe klloçka e pangrohur në fole, ka rrezik
mos me çelë zogj të gjallë. Për një stinë. Për një vit.
Për një jetë që përpëlitet me Atdheun-kockë në fyt.
2024
