“Ja një foto e bukur e virusit Covid-19”, më erdhi në “Whats App” një mesazh nga profesor Mishel Müller. Kishim punuar bashkë një semestër në Universitetin e Gjenevës. Kërkonim nanopolymerë të aftë të transportonin molekula medikamentoze drejt e në vendngjarje, në vatrën e sëmundjes.
Isha student i tij dhe profesori më thërriste herë “poeti im”, herë “ambasadori im”. Kjo afërsi nuk e pengonte të më ngujonte në laborator për tetëmbëdhjetë apo njëzet orë në ditë. Edhe ai aty rrinte, me mua. S’dilte as në kafe.
Më kërkonte shpesh t’i tregoja histori nga e kaluara.
“Tregomë diçka nga jeta jote! E imja është nanopolymer! Kam depozituar njëqind e tridhjetë e gjashtë patenta për tri universitete ku kam punuar. Kaq. Lots of money, but not much life!”
Më i ri se unë; lindur në Gjermani e studiuar në Amerikë, ishte brilant në gjithçka. Por kishte kaluar gjithë jetën auditoreve e laboratorëve.
Sapo qe fejuar me një kamerunase; Maeva quhej, të cilën e ndalnin në çdo kufi europian. Për shkak të ngjyrës, edhe pse kishte shtetësi gjermane, e pyesnin:
“Where are you from?”.
“Look at the passport.”
“Oh, yes, you are…!”
Profesor Müller revoltohej me këto gjëra, ndërsa unë qeshja. Më kishin kërkuar pasaportë brenda vendit tim, nga një urë në tjetrën, nga një fshat në tjetrin…
Fotoja paraqiste një zmadhim me mikroskop të Covid-19, që dukej si një topth i imët me tentakula, të ngjashme me kristalet e borës. I pastër, i tejdukshëm, fëmijërisht i pafajshëm e i sigurt në vetvete; po ia fuste tmerrin krejt planetit.
“Atomic shelters” kishin funksionuar. Strehimet antibërthamore e kishin qetësuar pak njerëzimin. Pastaj kishte ardhur takimi i Reganit me Gorbaçovin me deklaratat: “Lufta bërthamore nuk fitohet!”.
Më e arsyeshme ishte të mos bëhej fare. Planeti kishte marrë frymë i lirë. Por ky këlyshi i kurvës, Covid-19, foton e të cilit po shihja në Iphone, s’kishte këso hallesh. Asgjë s’i bën ballë; planeti do kollitet për kokërr të qejfit.
“Më ngjan me një kristal dëbore! Jo edhe aq i hijshëm, por gjithsesi..! I rrezikshëm!”.
Pastaj i shkruajta gjatë. E njihja etjen e tij për histori jetësore.
Një mëngjes fundshkurti të vitit 1985, qelqet e ngrira u shkrinë dhe një ajër i ngrohtë solli pranverën brenda pak orësh. Nga mbrëmja u vrenjt e qielli u ngarkua e u ul mbi qytetthin e vockël në prehër të maleve. Të nesërmen filloi bora. Ngadalë, pa nxitim. Nga dreka arriti mbi gju, ndërsa në mbrëmje kaloi një metër.
Gjithçka u zbardh; format e tokës, të zhgaravitura nga njeriu, u fshehën. Dy-tre shokë gjimnazi që banonin larg, nuk erdhën dot në mësim. Të nesërmen, dëbora shkoi dy metra. Brenda njëzet e katër orëve u shpall shtetrrethimi i bardhë. Asgjë s’lëvizte dot.
Përmes radios mësuam se kishte zona ku pat rënë edhe tri metra borë. Shkollat u mbyllën e jeta u ndërpre. Për të hapur pak kilometra rrugë dolën tanket dhe makineritë e ushtrisë që e fëlliqën bardhësinë me tym. U hap rruga nga fabrika e bukës deri në mes të qytetit. Një rimorkio e vjetër, e lidhur pas tankut, transportonte bukën drejt dy-tre dyqaneve. Ne filluam të hapim tunele nga shtëpitë tona drejt rrugës së madhe; atyre pesëqind metrave ku zhvillohej jeta. Ku ishin dyqanet e bukës.
Gazeta dhe barsoletat udhëtuan me helikopter. Gjithkush kërkonte ndihmë nga qeveria; veç ne i kishim dërguar radiogram: Gjithçka nën kontroll!
“Atje vdesin në borë e s’lypin ndihmë!”, kishte thënë një shkodran për ne. (Ibër Gjongeci ua linte gjithmonë “fajin” shkodranëve, për barsoletat që krijonte vetë).
Gazetat me lajme të mrekullueshme na i sillnin me helikopter. Dy të sëmurë i transferuan në Tiranë. Pas dy ditëve të para, të shurdhëta, të ankthshme, doli një diell i ftohtë, por bora do rrinte gjatë me nesh. Me tre-katër shokë i shkuam në ndihmë një shoqes së klasës. Kishte një shtëpi private, të ulët, të mbuluar krejtësisht nga bora.
Punuam gjithë ditën. I pastruam çatinë e rreth e rrotull mureve hapëm një udhëz të bardhë, që të lidhej me qendrën e qytetit. Nëna e saj na bëri petulla me reçel ftoi. Gjithçka ishte e ëmbël në atë shtëpi. Sidomos shoqja…!
Më kujtohet me sa pasion e energji kam punuar atë ditë tek më shihte. Pastaj vendosëm të shkonim në ndihmë të një blegtori. Hapëm rrugën për te stalla e deleve. U dërguam ushqim. Pimë qumësht me borë; një lloj akulloreje me shije krejt të veçantë.
Pas pak ditësh ndodhi një vdekje. Skuadra jonë, që po rritej çdo ditë, hapi edhe rrugën e varrezave. Mbi një tribunë mbi borë të hedhur, organizuam një koncert folklorik, ku recituam edhe poezi heroike. Helikopteri vinte herë pas here të sillte gazetën me lajme të mrekullueshme. Sollën edhe barna, edhe pse s’kishim nevojë për to.
Ibër Gjongeci i kishte thënë Isë Gjeologut se Dega e Brendshme kishte kërkuar si ndihmë humanitare për zonat e bllokuara nga bora edhe trembëdhjetë pranga të reja. Sa për rezervë!
“Këtë punën e prangave nuk e kuptova!”, më shkruajti profesori.
U përpoqa t’ia shpegoja e me mirësjellje më tha: “Ahaaa, ok, I see”.
Dikur dëbora u shkri, u përzje me ujërat e lumenjve e shkoi në det. Erdhi pranvera.
Manushaqet shpërthyen në vendet më me diell si kërcejtë e njomë të barit. Bisqet nëpër pemë çelën e dimri u harrua, por ndryshoi jetën time përgjithmonë.
“Çfarë ndryshoi në jetën tënde?”, pyeti profesori.
“U martova me shoqen time të shkollës. Kemi tre fëmijë tani. Të kujtohen Mishel?”
Pas pak heshtjeje më dërgoi një foto nga dita e diplomimit tim, me time shoqe, fëmijët, kamerunia e bukur e profesorit, ai dhe unë. Gjithçka ka ndryshuar në jetën time që nga ai dimër kristalor.
“Autoritetet e pengojnë prapë gruan time nëpër kufij. Është me ngjyrë. Është ndryshe. Por lajm i bukur është se kemi dy fëmijë…”.
M’u kujtua fjalimi i Makronit: “Virusi s’ka nevojë për pasaportë…!”. Në Shqipërinë e vitit 1985 s’hynte e s’dilte kush. Mitrolozë në pikat kufitare e pasaporta të anuluara. Dëborë binte.
“You know, Profesor Müller? One of my doughter’s first name is Deborah.”
“Yeah, I know, it’s a jewish name, means bee.”
“Proffesor, it means snow! Vjen prej qielli!”.
Arbër Ahmetaj
Arbër Ahmetaj lindi në Tropojë në vitin 1965. Është diplomuar për farmaci në universitetin e Tiranës dhe atë të Gjenevës. Në vitin 1986 filloi bashkëpunimin me shtypin shqiptar të asaj kohe dhe më pas punoi si gazetar në departamentin e informacionit në TVSH. Në vitin 1993 iu bashkua Ministrisë së Punëve të Jashtme dhe u specializua për diplomaci në Oksford, Uashington, Gjenevë dhe Maltë. Pas detyrave të ndryshme në këtë ministri u emërua Sekretar i Parë në Ambasadën Shqiptare në Bukuresht. Nga shtatori i vitit 1997 jeton në Sion të Zvicrës, ku ushtron punën si farmacist. Disa nga veprat e tij në prozë janë "Fletëhyrje për në varr", "Varri i braktisur", "I huaji, ai kosovari", "Një natë te Luiza", "69 gra", "Procesi 3K", si dhe librat me poezi "Më mori malli e dashur" dhe "Poezi". Nga viti 2020 është Kryeredaktor i Revistës Letrare.
Be First to Comment