Ishte drekë kur hapat e tij nxitonin me mallin e viteve dhe imazhin e qytetit të vendlindjes. E atij vendi ku ishte ngjizur gjithë fëmijëria, rinia, jeta me një mijë ëndrra për të parë botën e ndaluar.
Papritmas, hapat ndalën dhe stepën në pragun e habisë, të tronditjes dhe dhembjes, ku më kot kërkonte të rigjente vetveten, përjetimet, rrugicat nën diell, strehët prej druri, hajatet me trarët e përkulur e puse të harruara, të mbyllura njëherë e përgjithmonë…
Ku vallë kishin humbur gjithë ato imazhe, dyer, dritare, mure të ulta qerpiçi, rrugica me hijet e tyre që zgjateshin, shkurtoheshin e humbnin, sheshet e vogla të lodrave varfanjake?! Ku vallë kishin humbur?!
Ah, edhe çezma që rridhte me ujin e ftohtë, ku shuanin etjen, nuk ishte më. Atje lageshin, thaheshin, duke picërruar sytë nën diell, mirazhe dhe iluzione, mjedise përrallash, përgjumjesh dhe karroca me trokun e kalit të ngratë, që shkonte tutje me kallëpet e akullit drejt pastiçerive. Ah, ato sheshe, me baritjet e tyre këmbëzbathur, ku dielli digjte e zifti përvëlues jo rrallë u ngjitej nëpër këmbë, ndërkohë që lart pëllumbat fluturonin me dehjet e tyre pranverore.
Përse kjo heshtje? Ku ishin zërat, thirrjet e tyre, zogjtë, balonat, imazhet e vendeve, ku tashmë pamja e një krateri dhe betonet kishin gllabëruar gjithçka, si në gropat e zeza kozmike. Gjithçka e dikurshme ishte shuar, duke lënë pas veç atë tis të padukshëm pluhuri, dëshmi e një jete të shuar.
Tridhjetë vjet më pas, pallatet shumëngjyrëshe ngriheshin mbi “varret” e shtëpive të vjetra, mbi rrugicat e dikurshme dredharake dhe muret me hijet që zmadhoheshin e zvogëloheshin duke ndjekur diellin; lartësoheshin mbi hardhitë e oborreve fqinje dhe strehët ku kujtimet tashmë ishin shtypur nga pesha e rëndë dhe e vrazhdë e betoneve në emër të modernes, pa të lënë mundësinë e prehjes dhe gëzimit të diellit, të ajrit të lehtë, freskisë së mëngjeseve të dikurshme, ku tutje dëgjohej ndonjë zë këndesi.
Më kot të kërkoje vendet dhe imazhet e asaj kohe, dyert e furrave apo shitësit ambulantë. Fëmijëria tashmë mezi shfaqej e copëzat e vjetruara të kohës endeshin në erë, ashtu të dhunuara me rininë e plagosur thellë, pa patur mundësinë të shfaqen si dikur me ngazëllimin apo trishtin e tyre, me fytyrat e prindërve, të gjyshërve, të të vdekurve dhe të gjallëve, atyre që sapo kishin lindur me belbëzimet e para.
Kështu ndodh kur kthehesh shumë vite më pas nga vendet e largëta, ku ke gjetur një tjetër strehë dhe vjen të kërkosh gjurmët e tua, nostalgjinë, vetveten, aromat, fytyrat dhe sytë e atyre që ke lënë pas. Nuk do t’i gjesh dhe nuk do t’i gëzohesh më diellit mesdhetar, ujërave të freskëta, tokës së ngrohtë, këmishave të bardha nderur në oborrin e dielltë, portat e hapura në ditët e dasmave, ku muzika të grishte nëpër rrugë…
Ai hidhte hapat ngadalë, si në një zbrazëtirë, pa jehona e cicërima zogjsh, pa kumbime. Ishte e kotë të kërkonte në Babiloninë e ngritur aty ku dikur kishte patur një zemër, një ëndërr të fshehur, netët e pagjuma, ku vetëm hijet vinin rrotull tani si shpirtra të hallakatur, pa mundur të gjenin koordinatat e vendeve të tyre mitike.
Më kot të kërkonte e t’i thoshte vetes se kishte dëshirë të largohej sa më parë për të mos u vrarë akoma më shumë. Tashmë, këmbët e kishin ndalur në atë përhumbje të madhe midis imagjinares, të kaluarës dhe çastit që përjetonte, duke ndjerë se e tërë ajo botë kishte dhënë shpirt, nuk pulsonte dhe nuk frymonte më.
Gjithçka ishte grabitur; vitet dhe pëshpërimat e një bote të ëmbël, dashuritë, dehjet, ekstazat femërore, deliret e mëdha, ku sipërmarrësit e një shekulli të ri, në emër të modernes, i kishin prerë të gjitha pemët, hardhitë, mollët, kumbullat, fiqtë; ku vinça të mëdhenj e buldozerë kishin rrafshuar gjithçka për perandorinë e re të betonit.
E kishte vështirë të besonte se gjithçka e jetuar dikur ishte shuar bashkë me imazhet e festave familjare, gëzimet e fqinjëve, dasmat dhe festat e katolikëve, ortodoksëve dhe myslimanëve, ajo meshë e madhe e dashurisë.
Ku vallë do mund t’i gjente përsëri imazhet e kinemasë verore, lulishten ku prindërit kërcenin nën tingujt e një valsi, shpërthimin e shegëve, ftonjve, qershive, frutave të dashurisë?! Gjithçka kishte ndryshuar dhe më kot të kërkonte të gjente fëmijërinë, vendet e kujtesës, gjurmët e lagjes së vjetër, tashmë të thërrmuar nga betonet, ndërkohë që një botë tjetër po vraponte pas sirenave, dritave farfuritëse të afisheve të mëdha të konsumit, imazhe abstrakte apo joshëse të një bote plot iluzione, pa fllade e flutura, pa shkëlqimin e ëmbël të syrit, dridhmën e barit të gjelbër apo aromën e tokës, që më kot kërkon ta prekësh…
Janë zhdukur të gjitha, duke na lënë pas veç një muze imagjinar për t’u rikthyer në botën tonë, në kujtesën tonë, në atë që na ka krijuar e ngjizur, që na ka dhënë shpirt. Dhe ti atëherë largohesh duke u përpjekur të mbash gjallë imazhet, që kanë mbetur ende në retinën e syve, për t’i vendosur në muzeun tënd të kujtesës, për t’iu rikthyer sërish gjer në dritën e mbrame.
Be First to Comment