ose 666 + 6
… Dhe ishte aq e bukur,
Sa mujshe me hâgër darkë n’dritë t’trupit saj.
Me dritën vdekur krahnorit, në hijen e të Padukshmes qaj,
Domethanë këndoj.
Po këtë qiell e po këta yje pata përherë mbi krye.
Dhe po këta drurë, përballë.
Nata s’u shndërrua kurrë në diçka tjetër,
Fjala vjen, krahë zogu a flutur drite,
Mbeti po ajo: brumbull gjigand
Që shtyn rruzullin e gjithçkasë sime
Përgjatë përtacisë pakthim të saj,
Ku një lakore e pambarimtë pluhuri shënjon gjithçka.
Grimcë e dritës, dhe pse e ûnshme deri në terr,
Rrëshqet gishtave si ranë e mbetesh i vetëm me heshtjen,
Prej ku ndoshta mundesh dhe me pa.
Varreza gjithherë, dhe një hap malli larg.
Edhe kur ndonjëherë ngjau se veten krijova,
S’besova në krijimin tim, pra, nuk qeshë dhe nuk jam,
Por kjo s’do të thotë se, të jem, domosdo duhet të jem,
Si drurët përballë e qielli me yje, e Nata,
Se dhe ata krijuar prej meje janë, e ku çastit të mbramë
-Kujt t’ia lë? Gjërat e mia askush s’i sheh-
Dhantë Zoti të mos i marr syve të mbyllur, se bëhet terr.
Përjetësia trishton prej mungimit të sendeve.
Veç Përjetësisë, asgjë s’është e përjetshme.
Gjithçka si një pëshpërimë gjethi.
Në rrugëtimin tim nator takova sa herë të vdekurin
Dhe hanën veshë në zi tek psherëtinë kalldrëmeve të natës
Mallin e një ylli kaherë të vdekur,
Pashë dritën hyjnore tek shkon zbathur përmbi gastare terri,
Yjet ulur drurëve të kopshtit e pjerrësinë e Dheut,
– mjaftonte një hap e bije pagojës së humnerave.
Pikut të natës jam ngritë sa herë prej qarjes së largët
të një fëmije diku
A do zërave të thellë Lumit pa derdhje të nëndheut,
Zogj të pafrymë pashë degëve të thyera të qiellit
E klithmës thik të qokthit të pikojë gjithëlànda eterne,
Veten time te një tufë lulekàllmash pellgu,
Zotin të qajë me kryet shtrënguar mes duarve të njeriut.
Dashuritë lindin të vdekura, ndaj janë të rënda,
Përmes kryqit të tyre, Poetët vijnë t’i ringjallin.
Prej mungimit të mureve, thyer dhe dritarja…
Në anë të natës me mallin tim të vdekur,
Dritare e lotit s’më lë të shoh yjet.
Dashuria- tejlandë, dhe pse jashtëteje, pa të nuk je,
Është mallkimi hyjnor mbi njeriun,
Pa të cilin nuk provohet ekzistenca e tejqenies te vetja,
pra, vetë ekzistenca.
Ndodhjet shpirtnore asnjëherë s’shërbejnë si përvojë
(Përvoja është memoria e sendeve të pafryma),
Për shpirtin s’ekziston “herë e dytë”,
Pra, as shuma a numërimi, shkak ky i mbivendosjes.
I mbeturi gjithherë në hijen e pagojës është veç shpirti.
Deshta gjithçkanë si me kenë n’her’ t’dekës,
Prej ku sendeve me u dhanë frymën e gjërave,
Dhe gjërave heshtjen e sendeve.
Rroka Tanësinë dhe prapë tepronte shumë te dashuria ime,
Aqsa klithmat e û-së do ta groposnin gjithëmosqenien time.
Mbi një dërrasë të vdekur, i vetëm midis gjithëkàhujit,
Dhe pa frigën e mbytjes nga Uji,
Dhe pa shpresën e shpëtimit nga dërrasë e vdekur,
Shpirti mëkaton pafundësisht me vetveten.
Dhe gjithçka ndodhë me padashje… gân.
Gâni është hyjnor.
Jam këtu përmbi Dhé para se të vinin gjithë fetë e botës,
Qysh asomjegullash kur qenia e parë njerëzore,
Si kreu “mëkatin” e parë, u thirr pagan,
Pra, pa gân!… asnjë e metë, i dëlirë, i ràmë nga qielli, hyjnor.
Muzgu zgjatet ngadalë e bëhet natë.
Drurëve pa gjeth të qiejve, era qan ikjen.
E por, dhimbja është gjallë.
Dashuria asnjëherë realitet dhe njeriu çastit saj- tejlandë.
Një figurë gjeometrike kalon lehtësisht në të gjitha figurat e tjera,
Fjala vjen, katrori bëhet dhe rreth, dhe drejtëz, dhe hark,
dhe trekëndësh, dhe romb,
E çdo figurë tjetër me radhë, mjafton peri të shtrihet, thyhet
a harkohet,
Edhe dashuria, kjo figurë-fantazmë e hollë drite, fshehur qiejve,
Një çasti të vetëm mund të bëhet dhe zot, dhe hi, dhe vdekje,
Mjafton pejza të qarkojë Pambarimin a grîhet fund e krye.
Dhe njeriu- lakore e mbyllur dhimbjes,
Ku përgjatë saj lëviz loti i pambarimtë i dritës.
E por, të gjitha dashuritë vdesin një ditë, e Dashuria nuk vdes,
Këtë e thonë yjet e fëmitë,
Ndonëse drita humbë t’pàmët e vet e bëhet natë.
Symbyllë besova te zogu përrallor Feniks,
Te djegia e tij në zjarr e te ribërja prej Hirit.
Është mot me shi dhe, préjse tjetër gjë të bëj s’di,
Shkruaj këtë letër, vetes sigurisht,
Vetes, i cili tekefundit s’ishte kurrë, vetes së vdekur,
Pjesës së Hirit,
Përderisa kujtimi për të ekziston, prej gjithë këtij makthi
Një gjë duhet të ketë ekzistuar dikur,
Por aq mjegulla larg e asgjë prek syri,
Tanë frigë ecet për atje e përgjatë rrugës nisë ndërtimi i saj,
Siç nisë natyrshëm një përrallë: Na ishte një herë!,
Ku koha dhe hapsina mungojnë përherë, dhe vetë gjëja apo sendi,
Tashmë, zmadhuar prej frigës së humbjes, ngjan me një përbindësh.
Në shumën e herëve, me frigën te vetja u krijuan mitet.
Në natën e gjethit ndjeva frymëmarrjen e Frymës
E frymimin e të vdekurve te krìna dritore plym e hanës,
Pashë gishtat e barit përplot bulëza yjesh
E klithma e një shpendi vizatonte Frigën mureve të natës,
Të luajë përgjatë kopshtit mace e vogël e shpisë
me topin e bardhë të hanës,
Si një enë kristali përplot me dritë, tejpashmërinë
E trupit të njeriut pashë- vetë trupin e dritës,
Dhe shé i dritës me zë gjethi rridhte përgjatë qiellit.
Diku në pambarim të asaj rrafshine, të mos zgjonte andrrës
Gjithëkrijesën e tij, Zoti ecte majë gishtave.
Me shkallën prej druri të fëminisë, u nisa kah yjet.
Vdekja nuk ekzistonte dhe ç’kuptim ka të mos vdesësh.
Sa herë kapa tingullin, atë muzikën hyjnore tek shtjellej Universit,
E vetmja andërr e barabartë me tê atij çasti më erdhi Vdekja.
Ndjeva gjethin e lumit e lumin e gjethit e gjethin e gjethit,
Dhe vetë detin, tre drurëve përballë,
Rrëkezën e dritës të rrjedhë përgjatë trupit të plepit,
-rrëkëzë uji nëpër gurë të bardhë zalli-
Zëri mungoi, trâma bâ frymë, mungoi dhe vetja,
Dëgjova pafund pagojën e gjithçkasë,
Një send pa tokë u ndjeva, një fijebari n’erë,
Ku prej mungimit të çdo force rëndese,
Mund të vallëzoje me yjet e psherëtimat e natës njëherësh,
Gjithherë i dehur dhimbjes prej sendeve të paqena
E pa asnjë qëllim në rrugën pa rrugë që çon askund.
Një pikë qielli, harruar dritares së Natës, u ndjeva.
Asoére kur nana ende më thërriste Dritë!, atje te shpi e moçme,
Përmes tjegullës së thyer të çatisë- një plase të hollë diku atje,
Pashë dritën të ecte e luajta i vetëm me një rreze të hollë drite.
Asoloje andrra dhe s’ekzistonte, e nëse po, ajo isha unë.
Përsa çaste i qarkuar nga drita, trupi nuk ekziston.
Ngutëm të lexoj fletën time të shkruar mbi Librin kaherë të shkruar,
Dhe s’do ta shkruaj kurrë.
Prej tejngutjes, gjithëfryma m’lëvizë paprâjtë e dridhet,
Thua se atje mbahet tanë pesha në zgrip e Dheut e përshkohen orbitat e yjeve.
Dhe pse mbrënda grimcës sime të padukshme e t’pa zë,
Prapë nën hije Nate rri heshtë, pa frymë.
N’sa ndonjëherë përpiqem të lëvizë heshtjes,
Si të thuash, diçka mbrënda saj pa fjalë të ndezë,
Heshtja flet në heshtje: Lërmë të hesht!
E kur ndonjëherë më duhet patjetër – s’di se prej çfarë,
T’i flas një tingulli, gjithëherë n’erë,
Kot sa bjérrë e vuaj, i palùmi, kotsëkoti,
Është po ai tingull, dalë fëminisë asobote;
Të shkapërcente te vetja urën e frigshme të Frigës,
Një nate të thellë terri pa skaj,
Poshtë të cilës djajtë rrokullisnin gjithë gurët e botës,
Me krìpin e kresë krìmë qìri përpjetë, fëmia këndoi qarjen.
Dhe sot, me po aq frigë, këndoj po atë kangë.
Herë- herë dhe pata ndonjë ide,
Por munguan idetë për të mbërritë Idenë.
Prej asaj pak që flas, di diçka prej asaj që s’mund ta flas,
Kur heshta, duhet të kem thanë diçka.
Préjse s’di të këndoj heshtjen, ndonjëherë edhe flas.
“Kâ del fjala, del shpirti!”- do të thoshte im atë.
Nëse diku më zë nata e nuk dal më prej saj,
Mos më vini mblojë, dua të shoh Natën.
Poetit një çast iu thye kristal i kqyrjes së vetes
Dhe ato mijëra, miliona grimca- secila me ftyrën e tij,
U shpërndanë qiellit, u bënë yje.
Qielli- metaforë e dàlë nga shpirti.
Dhe vetë shpirti- metaforë e diçkaje tjetër,
E diçkaja tjetër e një gjëje tjetër… e kështu pambarim.
Gjithçka një metaforë.
Ajo erë e hollë e natës – ngjan se vjen prej yjeve,
Që fill më bënte të qaja prej qeshjes dikur,
N’sa ndonjëherë m’fërkohet ashtu brinjëve të rrënuar,
Më futë trâmën e ribërjes, më tmerron,
Nuk desha, nuk dua të njohë atë djalin dikur të saj!…
Tek frynin qafuar pambarimit asobote,
I fali Erës- veç prej dashurie!- gjithë arin që kish:
Këmishën e bardhë, hapur krahnorit!…
Tashmë, si thotë dhe im bir, dhe flokët m’janë vjetërua,
Domethanë gjeth nate.
Një pejzë drite nisja prej gishtave dikur,
Me hingëllima gazi si kalë, me pafrymë fryme e hanën balon
Përgjatë pambarimit fluturoja, fryja larg para saj,
Ku asgjë të pret e asgjënë pret, i lirë deri në mosqenie,
Dhe yjet nuk plakeshin.
(Asoére ndiqja me vrap qiejve dhe vetë vetimën,
E përmes lakut të saj të zjarrtë mbërrita të prekë ujin e qiejve)
Tashmë, ta ndjekë, as lot nuk kam.
Kush fatkeq mund të qajë e qeshë më plot se unë!
Zoti im, pse më bëre veç prej loti?- psherëtiva.
Jetoj në zi Dashurinë time.
Shi, shi në natë, shi në shi, shi në natën me shi, shi i vdekur në shi,
Shi i kalbur në shi, shi qan në shi, shi në shiun e shiut…
Mbërriti natë e shiut.
Nata gjithherë laget në shi.
Te portë e Natës veton vetimë e dhimbjes.
Isha erë prej drite, e mund ta pëshpëriste vetëm gjethi.
Gjithë jetën trokasin mbrapa një porte të paqenë
Në përpjekjen e tejmundimshme për bashkimin e grimcave
Të kristalit të thyer Fëmini, me nijetin e vetëm të marrim
Një shenjë sado të vogël të ekzistencës sonë
Dhe trokitjet asaj porte asnjëherë prâjnë,
Duke trazuar dhe vetë shëtitjen e vonë të të vdekurve
Përgjatë rruginës së pambarimtë të padritës dhe,
Tej dëgjimit të gjithçkaje e gjithëkujt, rrëzohesh hundebuzë
Përpara portave të mbyllura të lotit: “Nuk ekzistoj!”
Dhe thonë, loti bën syrin e syri bëhet yll në mbasvdekje.
Dhe vjen çasti e ndien se gjithë kangët e kënduara deri asohere
I këndove një nate të vetme, një kange të vetme, një çasti të vetëm,
Një psherëtime,
Asodrite,
Fëminisë…
Trishtimi është dritarja ku qan drita.
Dhe pse me Natën tashmë hedhur krahëve, ngrihesh hirit,
E prej gjithëmallit të shkrumtë, ta lindësh atë fëmi, qoftë dhe i vdekur.
Kur u linda unë, nana ime edhe mundet të ketë qeshur.
Gjithçka tek unë është e àjrët, pra, e pavërtetë,
Përderisa tjetër gjë nuk kam, gjithçka tek unë është e vërtetë.
E vërteta dhe e pavërteta- dy skajet e të njëjtit litar në tërheqje.
Përgjatë natës, siç bëjnë zakonisht fëmitë,
Si mbushë kopshtit gjinin plot me “mollë të ndaluara”,
Në çeltinën bùzet i vetëm nisë e luaj me topin e vogël të Universit,
Dhe s’ka fëmi tjetër rrotull me të cilin të luaj.
Baba dhe nana dolën herët në arën matanë yjeve e si shumë vonuan.
Ndoshta prekën dritën…
Me një shishe ujë në dorë, natë për natë,
Motit të keq, pa shkuar askund,
Dal te një mal, që e ndiej se është mali- varri im,
I vetëm midis rrafshinës, shefitàr me qiejt në ikje,
Si ndreq disi kryqin- shtrëmbënuar ernave,
Shishen me ujë lâ te kryet e tij,
I vdekuri të pijë përgjatë Natës së tij;
Nëse uji faròn dhe për një çast të vetëm,
I vdekuri s’është më… as i vdekur.
Dy zogjtë e krahëve- gdhendur prej druri qershie,
Po atje, te krahët e kryqit, dhe guròsë dhimbjes.
(Edhe n’përtejbotë, njeriu i merr me vete zogjtë e tij).
Një fijebari, shêj e një malli plakur vjetërimit a harrimit,
Psherëtinë erës atje dhe vetëm kaq.
Zog i natës bën sy lotin e mugùar,
Gjithherë e gjithkund, i ikur… i munguar.
Me dritën vdekur krahnorit, në hijen e të Padukshmës qaj,
Domethanë këndoj.
Kush ia pa fytyrën Zotit, dhe pse krijoi Gjithçkanë.
Krijimi ka tingullin dhe formën e Heshtjes,
Aty ku mbaron heshtja, dhe poezia mbaron.
Pamjes kur erdhi, aq jam mundur t’i shoh muzikën
Dhe ashtu, pa e ditur kurrë shkakun, fill kam kënduar
Me zërin më të bukur në botë, fjalë askund të shkruara,
Fjalë që as mund të shkruhen, fjalë që s’janë fjalë,
Ndoshta pejza tingujsh plot ngjyrë e dritë, ra prej yjesh,
e bëjnë vetë yjet.
Në pavetëdije të plotë, si çlirim prej një makthi a malli,
Më përpara, dhjetëra herë e këndova atë kangën time
– në të vërtetë, s’ishte imja, pati ardhë –
E s’mùjta kurrë me shkruajtë…
Ndoshta ajri i fushës sime atje në natë ende ruan diçka,
Mjafton ndoshta t’ia prekësh lehtë pejzat në dridhje…
Ajo që erdhi një hap mbrapa a dhjetë, tashmë thjeshtë fjalë,
Një gjë larg kangës, sa ç’është dega nga gjethi.
Poezinë e lashë mbrapa, Tingullit të Heshtjes.
Dhe kam qarë.
Përsa çaste din ende me qajtë, njeriu dhe është.
Tanë ditën e lùme zogjtë këndojnë paprâjtë krahëve të kryqit tim.
Askurrë besova në gjërat e mençura
Thânë ndonjëherë prej meje – nëse thashë,
Dhe pse gjuha bëlbëzoi ngërçin e trunit,
Ndjeva se erdhën prej diku më thellë.
Ajo për të cilën me teprì dyshova,
E n’pagojë më la gjithherë, qe ajo çka ndiej:
E vetmja e vërtetë rrokë prej meje.
“Sikur të ndiej sa di, nuk ndiej asgjë,
Sikur të di sa ndiej, shoh gjithçka!”- psherëtiva kur natuan sytë,
Dhe prapë asnjëherë bëra atë që duhej,
Se në të vërtetë asnjëherë desha të bëja diçka
(Në të vërtetë asnjëherë mund të bëja diçka),
E s’e mësova kurrë pse ndodhi kështu,
Thjeshtë pse s’dita apo kjo diçka ekzistoi askurrë.
Gjithherë mbiplotësuar prej mungimit të plotë te vetja
Dhe shkaku asiherë i ditur, i pa shkak,
E thua, si kështu?!, ndonëse ajri aty, e ndjehesh pa frymë…
Ajo që vjen mbrapa, thirre si të duash, fjalë a poezi,
Pa asnjë qëllim, ti mbijeton në sajë të saj
Dhe kjo është gjithçka, çka ti nuk e deshe.
Dhe, pa e ditur, gurit s’do të mund t’i ikësh asnjëherë.
Thjeshtë për faj të Mbijetimit, dhe ndryshe.
E por, besova në mëkatin e vetëm të Botës: në shpirtin.
Te Zoti shkohet përmes mëkatit,
Dhe Krishti, sigurisht, mëkatari më i math
(Kështu thamë, dhe e kryqëzuam territ asodrite).
Aq sa di, asgjë di për gjërat tokësore dhe sojin e tyre.
Sa u mundova ta rrëzoja “zbulimin” e tim eti, kur asobote psherëtiu:
“Tjetrit, shihi Ujin n’sy!”, dhe aty mbeta… duke pa n’Ujë.
Gjithçka si uji e në Ujin e syrit.
Dimër i kujtimeve mbyllë gjitha rrugët e shtigjet.
Teksa përdhunë përtypet bar i thatë natës së vonë,
Shpirti vetëdigjet tej te barina… ta ringjallë atë rishtas.
N’sa zërin e ha mjergulla, syve vjen paprâjtë drita e një ylli,
Dhe pse tash mijëra vjet i vdekur.
Gjithë drita m’ardhka nga Vdekja.
Po të mos qe Vdekja, s’do të ishte Poezia.
Po të mos qe Poezia, Zoti, pse të ishte?
Shqisa verbohet, verbimi sheh.
Kush sheh terrin, dritën sheh.
Sa gjëra na prekin e aspak shohim.
Dhe fëmia psherëtiu: “Deshta me pa dritën!”
Jam ende me dritë e pa asnjë shpresë
Me àshtin në grykë: dyshimi në Dyshimin,
Dhe pse ende ruaj atë paktin e fshehtë me vetveten:
Gjithçka është, se duhet të jetë.
S’besoj në asnjë fé, dikur besova në Dashuri.
“E dini, vetë jam zot i yjeve!”- psherëtiu fëmia asodrite.
Dhe poeti tha: “Fëmia është zoti me fytyrë njeriu”.
Të kesh ra më parë nga gropa ku mbillet dhe dhimbja dhe fara,
Të dish një gjë për dritën e kërcejtë e barit.
Dashuria mbillet te gropë e dhimbjes.
Dhe kujtimet një çast lënë dheun e kthehen në lule e bar
E fryjnë dritares së Natës.
Gjithçka e përjetova si një uri.
Gjithëjeta, të mund të lexoj Hirin.
Si një fëmi, që përmes rrumbullit të lotit
U mësua të shohë shëmbëllimin e jo vetë sendin,
Tek luajta gjithherë me të pamundurën brenda të Pamundurës,
Mureve të saj dhe pashë aq shkrime, sa, ndonjëherë ndjeva
– qielli më faltë!-
Se isha thjeshtë një send, një pendë në dorën e Zotit dhe vetëm kaq,
Dhe prapë gjërave, aq më tepër vetes,
S’do mbërrija asnjëherë as t’u hapja portën prej gjethi,
Dhe préjse nuk mundem a çfarë, s’e di,
Gjithë tingujt po më vdesin trupit dhe fjalët plakën ndër duar.
Si fantazmë e bukur dhe e frigshme, në kapërcej netësh
Gjithherë më del përpara fytyra e tim biri, n’sa asoére me trazim tha:
“Pse shkruan kaq gjatë?! Unë gjithçka e shkruaj me një Germë”.
Dhe s’kam një varr ku të qaj dhimbjen.
Kush pa dritën, terrin ka.
Unë- shkaku dhe shuma e gjithë pafillimeve dhe pambarimeve të mia.
Ditët më janë dukur të gjitha njësoj:
Një send me fillim e mbarim ku unë nuk ekzistoj.
Forca ime qëndron te dobësia ime, dhe àshti m’hàhet veç prej saj.
E mira përmes forcës është thjeshtë dobësi.
Kam aq ngjarje përbrenda
Sa të shkatërroj dhjetëra botë një çasti të vetëm
E të ndërtoj qindra të tjera rishtas nga e para
(Ç’po them kështu?! Tek unë, gjithçka ndodhë në ajër),
Falë kësaj, gjithçkanë mbështolla me gjithë dashurinë
Dhe rënda me të për larg, larg ku asgjë mbërrinte,
Një çast- prej gjithëgazit po u lëshoja zë yjeve,
Pashë veten rrënuar, në anë të një rruge pa rrugë, zhgalìtë fund e krye.
Natë e pafund, e ûnshëm ha veç pluhurin e pluhurit tim,
Për rrugë e për mort, teshat e të dékunit.
Kur trupin lë mishi, shpirti ka travajë.
Ndrymë pamureve të mia, e heshtjes psherëtij ndonjë fjalë,
Fjala për mua, si lutja për besimtarin e mirë,
Ku protagonisti i vërtetë është Zoti që mungon.
U linda shenjtor, për t’u bërë djall?
Nata më di shenjtor i saj, djall’ i vetes s’dua të jem dhe jam.
Do psherëtima, shpërndarë andej këtej- s’di prej kujt,
Fushave, gropave, nevojtoreve, anëve e ferrave,
T’i përtypin bagëtitë me barin e vonë, fshijnë bythën sivëllezërit
a lexojë era,
Ky është libri. ( E kujt iu dashka kjo?!)
Në anë të një fushe kam dhe të vdekurit e mi.
Dhe hanë e natës vjen për të vdekurit.
Ndonjëherë… Ndonjëherë, më tremb krijimi im.
I gjithëhumbur në pamundësinë e mbjelljes së një fjale të vetme,
Përgjatë gjithë rrugëtimit, ndonjëherë i psherëtiva territ:
Dhe fjalën time të pagojë, jepja Harrimit!
Poezia ose Krijimi në Pafjalën e Përjetshme, aq e lartë
sa thua nuk ekziston.
Dhe gjithë mallkimi më ardhka préjse mundëm të lexoj Poezinë.
Mallin vizatova erës, heshtjen gurit, trishtimin yjeve.
Dhe dritë e fëmisë asodrite pëshpëriti:
“A ke pa mbrâmë n’andërr atë çi pashë dhe vetë!”.
Pata një andërr prej drite, e mund ta pëshpëriste vetëm gjethi,
Dhe gjethi preku dritën, u bë terr.
Andrra- ajo që mungon, por është.
Ankthi- ajo që është, por mungon.
Gjithëjeta, të shoh një herë në andërr Andrrën.
Sa për pak gjë është njeriu!
Erë e natës kafshon paprâjtë dritaren time.
Im bir vizaton pesë dritare në radhë për njerzit e tij
Dhe dritare e parë është e gjyshes- ka muaj e vdekur.
Kristalit të dritares pikojnë pikla drite.
Dritare shiu.
(Kur iku vëllai atij prilli, baba briti aq thekshëm
Sa vetë Vdekja qau dhe të gjallët rrotull panë vdekjen.
Kur baba rrëshqiti matanë, qava në heshtje
E, po në heshtje, lypa me sy nanën nëpër shpi,
E gjeta diku dhe, pse ende jo aq i vjetër, u mbajta aty.
Kur po prillit, por një prilli tjetër, dhe nana më la,
Im bir, gjithë natës te dora ime, e thoshte: “Kjaj, babë, kjaj!”,
Dhe për vete, si mbylli derën e jashtme ngadalë,
Fshehtas edhe natës, qau në shkallë.
“Nuk deshta askush me m’pa!…”- psherëtiu.
Dhe miku im tha: “Askush më do të të thërrasë, bir!”
U ndjeva i plakur.
Vdekja kaq afër- si gjërat krejt afër- dhe nuk ekziston.
Rrugëve të buzëmbramjes tufë harabelësh më prijnë,
Sara dhe Bjorg flasin zëulët në natë, “t’mos ikin yjet!”.
Kjo është shpia ime.)
Jetova në mosekzistencën time dhe gjithë botën e saj të hijeve,
Ajo që mbeti, thjeshtë teli i këputur
I do gishtave të tharë dhe një lëkurë-vjérrë muzgut,
Ku si në një pergamenë të hershme, shkruar është gjithë historia.
Gjeth i natës luan ngadalë Tingullin e verbër të Heshtjes,
Ndonëse, po me këtë qiell, këta yje e këta plepa përballë,
E një fìskë ere malli diku, asobote nisa,
Dhe ndodhëm këtu: Heshtja në heshtje.
Diku bùzet, qiejve të natës, tej ekzistimit të ndonjë frige a mëkati,
Gishti i një fëmie vizaton plot ngjyra qiellit paprâjtë
Yje, rrathë, shpi zogu, lule jeshile, zota, elefantë,
E frymshëm psherëtinë: “Paska ardhë Nata n’plepin tânë!”
Fshehur një gjethi, Zoti pëshpërit edhe qesh.
Dhe Sara asoère psherëtiu: “A vdesin fëmitë?”
Në kopshtin tim fryn erë drite dhe jam kaq terr.
Fiksa dhe carrcamiu, më të vegjlit zogj të kopshtit tim.
(N’sa natës vonë, kur dhe yjet tashmë qenë lodhur pagjumit e dritës,
Ktheja te shpia ku priste ai shtrat i drujtë- i fjetur sa dhimbja,
Ankthi i fshehtë i nanës tej dritares përgjonte pa zemër në bark
birin e “sëmurë”;
Si e hetonte, i biri lëshonte një britëm a sharje e ikte prapë nëpër natë,
Të ndërtonte rishtas nga e para lirinë e dhunuar atij çasti).
Gjithherë i detyruar dhe s’dihet se prej kujt.
Të kesh liri, t’i heqësh vetvetes çdo liri deri në fund.
Natës herë- herë dhe eca n’ajër, të mos shkelja zogjtë fshehur barinës.
Gjithëmjegulla më pështillet n’krye,
Përgjatë saj lakon ìdhtas një gjarpën rrufeje.
Si mjeran hesht e pafrymës pres të ndodhë nuk di se çka,
Të ndalë tashmë mundëm asgjë se vdekja atje s’ekziston.
N’sa mjegulla pështillet frigshëm n’krye,
S’mbërrij të shoh as gjeth e yje, as erën ndiej as barin, as frymën time.
Veç kolomendje kam, pështjella, të vjella, dhe fshehje prej vetes,
Thua se mbas pak do dalë mali, humbur mjergullës.
Në parakrijim, Mjegulla mbyti Gjithçkanë.
Kush ka dritën, ecën territ.
U banë ditë, e s’shkova me nêjë ni grimë herë me Nanën.
Bohemë yjore, tërhequr përgjatë qiejve dikur,
Te rrugë e natës shkartisë copë e pluhur,
E teksa harrimit rrëshqet ngadalë pa kthim,
Ndien, për çudi, se sheh!, e gëzon si fëmi,
Por, n’sa pamja afron… ajo tashmë ikën.
Mostakimi i asgjësë si takimi me gjithçkanë,
Askurrë i mundur Takimi.
Krijimi është një lojë dhe Zoti la një hìle për vdekatarët.
Për vete: andërroi, qau, shpërtheu në mijëra grimca. Krijoi…
Takoi vetveten.
Dhe pse askurrë e shkrova, e pashë Tingullin e Heshtjes.
Gjithherë, si në çastin e vdekjes ku koha ngrin e gjithëdrita vjen.
Seç kam një tërheqje nga Vdekja, mbajmë njëri tjetrin.
Degët n’dékje, rranjët n’erë, trungu i prémë.
Ende e shoh tim atë tek mundohet të fshehë sytë e përlotur;
N’sa kapte diku qeshje fëmishë a erën mbi çati,
Barkut thellë mshânte: “Em kanë hi kamtë en dhé, bir!”
Mjegulla merr malin, fusha laget në shi.
Në rrugën për diku, nisemi prej dikujt,
Por kjo s’do të thotë se mbërrijmë diku,
Si dielli përkundrejt Dheut, e shumta, u sollëm rreth vetes,
Ecën paprâjtë gjërat rrotull nesh:
Mjegulla të vetmuara, dhimbje, zogj, erna, planete,
Dhe kjo s’do të thotë se s’ecëm hiç,
Përderisa mbajmë në frymë diçka prej fillimit e mbarimit të vetes,
E gishtat aq zgjaten mallit, sa dhe yjet vjetërojnë.
Dhe ekzistimi i gjërave në sajë të dritës sonë.
Kacavirrem frigshëm mureve në djegie të frymës sime,
Duke e rrejtë kështu veten me pasqyrën Jam!
“Kur asht ftoftë, yjet pse s’vijnë me hi n’shpinë tânë!”,
Pëshpëriti asodrite trevjeçari Bjorg.
Në rrugëtimin tim nator kam t’pamët e territ
Dhe herë herë ndiej frigë se mos vdes Nata.
I biri çdo buzëmbramje çon ujë te varri, të mos vdesë Nana.
Me gjysmë fryme trâme e gazit, fëmia psherëtiu:
“M’duket se e pashë Natën, ishte e bardhë,
ma tepër jeshile e mbyllur!”
Nata është heshtje, heshtja është natë
Ku mundesh me pa vegimin në afrim të së shkuarës,
Domethanë nata është gjithherë e shkuara që s’shkon kurrë
Dhe pluhuri i saj, si bisht i dritshëm e i mjergulluar komete
-me të cilën je njësoj, prej të njëjtës landë ndërtuar-
Tashmë natëpërnatë rri dhimbshëm diku mbi kundrimin tënd,
E, herë-herë, si prej një lukthi a malli ndjellë afrimin e saj,
Të përplaset! – thua, e shkatërrojë dhe trupin, atë pjesë të mbetur dheu.
Nata ka dhe zërin, ka zërat e heshtjes që s’prâjnë së heshturi,
Kur nata humbë heshtjen, me një fjalë, atë pusin e thellë
Me iluzionin e një pikle drite të ùjtë diku atje në fund
(Nisja e zërit drejt saj një gjë kaq e trishtë,
Dhe zëri-jehonë, lakuar nëpër rrathë pafund terri,
Duke mos njohur tashmë as veten, humbë diku përfund,
E mbetesh i vetëm, shurdh, dhe pa përgjigjen e vetes.
Si thyerje të gjithçkaje te vetvetja i shurdhët,
T’i hedh gurë përsipër!- thua, e nisë atje shenjën e një guraleci,
Rrathë pambarim shkaktohen thellë piklës së vogël të ujit,
Si vetë lakoret e mbyllura ku ecë universi),
Pra, kur nata humbë heshtjen, pikël e dritës atje pafundit,
Që s’është gjë tjetër veçse sy i mbytur pusit të territ,
Ku as litari më i gjatë i klithmës s’do të mund ta nxjerrë,
Hedh krahëve natën e terrisë heshtjes.
Dritë e lotit sjellë t’pamët e mureve pambarim të pusit.
Përsa çaste syri është atje, mundesh dhe me pa.
Heshtja është natë me Hijen e natës, nata heshtje
me Tingullin e Heshtjes.
Zërat afër e larg. Heshtja po bie.
Po bie nata.
Zogjtë prâjnë tràmshëm përjetësinë e mbarimtë të jetës.
Pambarimi- shuma e pambarimtë e gjërave të mbarimta,
Mbarimi- shuma e mbarimtë e gjërave të pambarimta.
Mbarimi dhe Pambarimi- një pikël shiu e vetme.
Duke ecë përgjatë lakut të saj, lakore e mbyllur e pambarimtë është.
N’sa natës kthej vonë nga Nata- gjithherë me fytyrë kah hana,
Ende e shoh nanën të më presë,
Tashmë jo te shkallë e gurtë e shpisë, te shkallë e varrezës.
Nëse Vdekja është rruga për diku tjetër,
Sa duhet të ecim, të mbërrijmë atje ku shkohet përmes Vdekjes,
Me një fjalë, edhe sa, të jemi të lirë.
Ndonjëherë, lodhur aq vetmisë a heshtjes,
Mundohem të dal prej saj, të ikë e, brenda parrugës sime,
Rrugoj gjatë në takim të një sendi ndryshe a Zoti tjetër,
Në mbarim të asaj çka unë ndiej se është mbarim,
Mbërrij të vetmen gjë: vetmuar dhe vetë Vetminë.
Të jem i vetëm, nënshtrova veten.
Në lumë askush pa tjetër gjë veç shëmbëllimit të vetes,
Dhe sytë u bënë gjithherë shkak i mosmbytjes.
Bjérret vetja për faj të një zogu të vogël që nuk ekziston.
“Kur don me na i prù Zoti krahët!”- psherëtiu asodrite Bjorg.
Asobote i biri ra në det, i ati ndoshta ende fluturon.
Në odën prej terri, kundroj trupin e hàjshëm të qiriut,
Herë më ngjan i fikur, herë askurrë i ndezur.
Tej mureve, zogjtë e erës quhàsin dimrin
E gërvishtin pafund viza, lakore e rrathë gjaku trupit të ajrit.
Lot i krìmë mundohet t’i japë zà gurit, fundosur mjegullës.
Me kryet kthyer mbrapa, rrëshqas ngadalë për askund jam nisë.
“Zoti m’mori te yjet e m’prùni me nêjë ktu me ju!”- pëshpëriti im bir.
Gjithçka në një pëshpërimë.
Nën hijen e pemës së Natës, si një Budë-bâ prâjtjes-
A Krisht që s’briti kurrë për tre katër gozhdë ndryshku
e Sindone imazhi, rri.
Boshatisë prej çdo force rëndese, shoh dritën zbathur territ
Tek avitet syve me të njëjtin hap që trupi ikë prej saj…
Gishtat kalojnë ngadalë tespien me pambarim rruaza yjesh të vdekur.
Zotit i jam lutë ndonjëherë, të jem edhe n’e nesre!,
Thjeshtë për atë grimcëfjalën e sa nisur gjithëjetëve më parë,
lënë përgjysmë a nisë asiherë.
Ajo grìma, grìma e shpirtit si i thonë, mjafton të ndahet në grìma tjera
E Tanësia merr flakë, bëhet rishtas nga e para… a shkatërrohet.
Dhe qiejt kanë aq dritë, sa thua me vete: Ç’bëhet ashtu atje!,
Dhe mundëm atij çasti të qaj pa frigë, sa të dritësoj dhe Vdekjen.
N’sa kundroj rrjedhën ikëse të Lumit tim,
Prej ujit thellë vjen paprâjtë një si muzikë drite a gjethi.
Me sytë mbytur ujit, duke rrëshqitë përgjatë rrjedhës
Humbë ngadalë pafundit dhe shëmbëllimi i fundëm i vetes.
Nuk mund të jesh kurrë nesër.
Nesër, është loja e t’màrrit që mundohet me bâ me qeshë tjerët
Duke u mundua me shkapërcye hijen e vet.
Në të vërtetë, ka dhe një nesër, por ti di asgjë për të,
Asgjë për të mund të thuash, thjeshtë mungon mendimi për të,
Prejsé në atë botë mendimi s’pin mâ ujë, dhe tashmë gjithçka prej teje
Është thjeshtë heshtja e një rrase të krìtë guri përsipër teje
Dhe loti kaherë i krìmë i një qiriu përsipër saj.
Sa i përket të sotmes, ajo tash sa kaloi,
Pa mbërritë të jetojë as çastin më të shkurtër, pa ekzistuar kurrë.
Ne jemi e shkuara, e shkuara është ne dhe kjo është arsyeja
Pse s’jemi e s’dimë as të qeshim,
Jemi thjeshtë e shkuara, e shkuara e shkuar,
E shkuara pa frymë, një gjë e vdekur, dhe shkojmë të Shkuarës.
Dhe, si mbajtje diku, me duart mbërthyer fort në askund
Nisemi kah Zoti, se dhe Zoti e shkuar është,
E shkuara më afër nesh, e mbërritshme asnjëherë.
Dhe fëmia briti një çast: “Kur kam me mësua me qeshë edhe vetë si ju!”.
Dhe vërtet, ne po qeshnim dhe qeshnim fort në të shkuarën tonë,
Dhe katërvjeçari edhé s’e dinte se ç’është ndarja e vetvetës në tri,
S’dinte gjë për këtë lloj shkopi që mbajnë për mbajtje në kambë të rriturit,
Thjeshtë se koha atje tek ai nuk rrjedhë, ekziston si jashtëkohë,
Asidrite ku askurrë s’do mund të mbërrijë as dielli as vdekja,
Dhe ku gjithçkaja është e rrumbullt e e kjartë si pikël loti
E në shpejtësi drite rri pezull në paraçastin e krijimit.
Im bir ose Grimcë e Fillimit ku gjithçka është çast si Zoti.
Gjithçka e rrumbullt si loti.
Asoére kur qeshë dhe blu dhe dallgë dhe fijebari dhe yje dhe erë,
E me kopsën zbërthyer të hanës gjithëherë këmisha ime,
Te buzë e një shkambi një nate të hàntë, si qava mirë e mirë,
Nuk di se prej çfarë, duhet të kem psherëtirë: “Ah!… Deti!”
Të shkosh te deti, duhet të kesh Detin.
Deti- metaforë e ràme prej qiellit?!
Rri e vras mendjen, kush është e shkuara e detit, qielli?
Apo deti- e shkuara e qiellit?
Tashmë, kur muzgu rrëshqet ngadalë pa u ndier kah nata
E gjithëterrit kërkoj të jem dhe i fshihem edhe vetes,
Trarëve të hershëm thuajse të rrënuar të paçatisë sime,
Si pikëllim loti-shefì me tejçkanë-kanga e një shpëze të vogël nate
Pikon gjithëdhimbjen, shkrumin e gjithçkasë që ndeze dikur,
Dhe pa e ditur kurrë, pa kurrëfarë shkaku qan.
Qarja është qiriu; kur ajo soset, qiriu do të jetë fikur.
Qiri i dytë s’ekziston.
E jam ndier groposë thellë gropës së psherëtimës:
“Oh!… Jeta!” E vetmja kangë, kjo Kanga e mbrame.
Druri që mbolla dikur në anë të një pylli pa dhé e pa drurë,
Ai druri i bardhë a si i thonë ndryshe Gjeth i Trêmur,
Me rranjët në qiej e degët në erë,
Ku një nate të largët, siç mëkatnojnë zakonisht fëmitë,
Trungut të tij me majën prej drite të drapnit të hanës
Shkrova nistoret: Di.Di. – Druri i Dritës,
Ndiej të jetë tharë.
Diku rrëzë atij druri të veçuar, nën dëshminë e një gjethi
Atje thellë dheut e frymës sime tej yjeve, hapa gropën e groposa
Fjalët që kisha thanë… Në kisha thanë.
Zogjtë e erës quhàsin rrallë e më rrallë atje natës përmbi çati,
Dhe klithmat e hijeve zgjaten si shkrime të zeza përgjatë mureve të natës
E, pa u ndier, marrin gjithçkanë.
Rrugova gjatë parrugës të shoh atë dritën te Drita e humba rrugë.
Në të vërtetë, asnjëherë u nisa diku, se askurrë e dita ku duhet shkuar.
Atje ku eca, rrugët nuk ekzistonin.
E nëse ecja ime lë mbrapa rrugë, askush do të mund të ecë atje,
Thjeshtë, rruga ime.
Përsëritja e një rruge nuk është ecje.
Gjithherë vetja përballë, dhe i mundur prej tij.
Më tepër se çka tjetër, më lodhi gjendja e përsosmënisë te vetja;
Kur dhe një herë të vetme provon të jesh a qeshësh në përditësi,
E fill, si prej një mëkati që më asnjë lutje mund të shlyhet,
Gozhdët e kryqit tënd- mjerisht!- thërret si çlirim.
Mbërrita të shoh plotësinë e çastit ku ndihesh gjithëgrimca në djegie,
ai fillim i Fillimit,
Tashmë, prej atje, mjafton një gjest prej zoti i gishtave,
të shkaktosh Krijim.
Ndonëse atij çasti nuk je as formë as zë as frymë,
Ndihesh gjithçkaja e asgjëja në dritë të plotë e grimcim.
Çasti zgjat sa takimi i dritës me sytë dhe brenda tij jetohen gjithë jetët,
Mbas këtij çasti, dhe pse pa dashjen tënde, përgjatë do rremave të një ore
koha nxjerr krye e nisë baltnimin,
Domethanë, je një send kotsëkoti, i harruar aty s’di se prej kujt,
I huaj në një dhé të huaj ku mizojnë do qenie çùdshme,
Të dàla prej bashkimit të rrëshqanorëve me canidët a ku di unë,
Ku gjithherë shënjon e njëjta vizë e drejtë e përditësisë që ti s’e merr vesh,
Ku mungojnë ngjyrat e harmonia në gjithçka, nervi lotues, pra muzika.
I vetëm i pagojë dhe midis shkretìsë – ku zotat u çfaqen ndonjëherë,
Prej gjithëdhimbjes, me sytë kah yjet, edhe psherëtinë:
A do të vijë çasti të kthehemi atje prej kah erdhëm!
Qyshse shpiku kohën, në të vërtetë njeriu nuk jeton më vetveten.
Gjithë jetën merremi te vetja me gjënë që nuk ekziston,
Dhe pa të cilën s’mund të jemi.
E por, asnjëherë mund të thuash: ekzistoj.
Jeta më e shkurtër se çasti.
Dhe psherëtinë në rrugën ku atëbotë,
Tërhequr dhimbshëm prej kuajve të dylltë, e vetme kaloi drita:
A mundet njeriu një çast të jetë zot?
Lakorja ku lëvizin realitetet krijuar prej meje, pra dhe vetvetja,
Gjithherë si lakorja ku mbyllet Uji i syrit.
Dhe pse im atë, me gjithë dyshimin e madh në mua,
– aq e trembi mùgu im!-
Herët porositi: “Ruaju atij që ha bukë djerri!”,
Me pàren e Zotit në gojë paguaj lundrimin nëpër vdekje.
Dritë e trupit- kaherë i vdekur- lbyrë t’pamët e rremtarit
E rruga për te Vdekja humbë për një çast.
Vetëm për një çast… Vdekja s’është kurrë larg.
Dritë e të vdekurve përmbytë dhe yjet.
Si në një shurdhëri të ngadaltë, gjithçka largohet prej meje,
Njëherësh largohem edhe vetë prej saj,
Mbase kjo do të thotë se zgjerohem, edhe gjithçkaja njëherësh,
Siç ndodh me galaktikat zakonisht, por unë s’e besoj
Dhe s’kam si e besoj, ndiej të largohet dhe Tingull i Heshtjes.
Dhe ta mendosh, nisët prej një pike, ishe e njëjta gjë dikur.
Nëse prej gjithë këtij makthi kozmik, i vë flakën vetes një çast,
Thjeshtë, të ndiej Fillimin, e rishtas të nisë
– për të mbërritë prapë këtu, mjerisht!-
Nuk keni të drejtë të përflisni poshtë e lart: “Ai ishte njeriu!”.
Thjeshtë një gjeth prej ere, e mund ta pëshpëriste vetëm drita.
Sa herë bie shi, nuk ndihem mirë, e natës psherëtij: Po lagen të vdekurit!
Dhe shtrëngoj dhe më kapotën time të lagësht me era dhé.
Dhe një nate herët, si etnit asobote fillit këndova:
“Shkapërceva dy tri male!…
Në rreshtin e pafund e pa njeri
Jam i vetëm vetëm… dhe në fund të rreshtit,
Gêm i zërit as dëgjimin tim mbërriti ndonjëherë.
Sa më larg, më afër je.
Erë e natës klithë mureve të braktisuna
E kafshon paprâjtë dritaren time…”
Gjithçka si një lojë e andrra ishte aq e bukur,
Sa mùjshe me hâger darkë n’dritë t’trupit saj!
Dhe Sara asidrite psherëtiu: “Se mos bie shi, e lagen yjet!”
Gjithçka e largët… si shiu mbi çati, si era, si malli.
Më vjen të qaj dhe Tingull i Heshtjes- krisur prej gjithëheshtjes,
Lë dritën të dalë, domethanë qan.
Me një enë të vogël prej balte, diku atje në natën pa qiell,
I vdekuri shteron paprâjtë ujë varri… dhe shi bie paprâjtë.
Dhe rruga për të shkuar diku tjetër përmes Vdekjes, zgjatet…
Dhe asnjëherë baltë e të vdekurit psherëtiu: Po Zoti, ku është?!
Njeriu me brirë, shpirti i keq, qoftëlargu, dreqi a djalli,
Ku duhet të ndalë?
Ndoshta, ai i vetmitari, i vetveçuari-shejtani… shêjti n’anë. Shejt (n’)an’.
Krijesa të tilla as varr kanë.
Asoère kur fyteqafë ikja me erën, kërkova dikë të pozonte për Djallin,
Atje në mbarim, qënia e frigshme eshtrave të zhgalitun psherëtiu:
“Erna më herët kur dhe pata dritën, po tek ti, pozova për Krishtin!”.
Dhe tablonë, askurrë e mbaruar, e pata thirrë: Të vdekurit në shi.
Të luash majave, lojë fort e frigshme, por s’ke kà i ikën.
Ndodhi kaq shpejt, e s’e mësova kurrë nëse në dalje
Ndesha në vdekjen e jetova a në hyrje vdiqa se u përplasa me jetën…
Gjithçka në një psherëtimë.
Asodrite, duhet të kem qenë dhe fëmi.
Do të iki një nate me erë.
Zot, të krijova? Zot, më krijove? Krijuam njëri-tjetrin?
Zot, s’jemi pa njëri-tjetrin.
(Nëse këto vargje do t’i shkruante Nana ime, do të fillonte:
“Ni zog m’thotë!…”
Me një fjalë, gjithë shenjat e Universit: zëra, ngjyra, tinguj, shkrime,
pamje, fate, ide bredhin mbi krahë zogjsh dhe, po prej zogjve,
dhe po në formë shenjash, i përcillen njeriut të shkretë.
Mjafton, të dijë të lexojë.)
Asoére-Kësomjégulle.
