Ai mbërriti i pari. Zuri vend në karrigen përballë dritares dhe priti. Kishte borë jashtë. Një borë përralle. Me flokë që lëpinin xhamin. Mendoi se kishte gabuar vendin dhe datën e takimit. Po detyra e asaj nate nuk ishte veçse të priste. Jo. Nuk mund të fluturonte një vajzë nga një botë dielli për takim të fshehtë në një vend malor ngricash. Ku zbardheshin dritaret. Ndoshta jo të gjithë e mendonin si ai. Dhe vërtet, në derë u duk një vajzë si ajo që kishte parë në foto prej tre muajsh. Flokë ngjyrë gruri, vetulla tepër të errëta për një fytyrë aq të bardhë dhe buzë që dukej sikur kërkonin diçka përpara vetes. Nuk po ia dallonte sytë. Duhet të ishin të kaltër. Jo. Ishin në ngjyrë jeshile të thellë. Si pusi i dimrit. Shihte hutueshëm tavolinat dhe nuk po dinte a të ndalte para asaj të djalit. Ai u ngrit në këmbë për t’i dhënë të kuptonte se ku ndodhej pritësi. Po dikush pas saj e mbërtheu për beli dhe i dha një të puthur në rrëzë të veshit. Ishin bashkë. Po kërkonin një vend për t’u ulur. Nuk kishte për të ardhur dhe nuk kishte përse. Ishte çmenduri nga ana e tij të mendonte se një vajzë e një kontinenti tjetër do të merrte avionin për t’u gjendur në këtë humbëtirë bore përpara fytyrës së tij të vrarë.
Por ajo erdhi. Dhe nuk kërkoi aspak me sy tavolinat. Pikërisht kur ai ia kishte mbërthyer sytë birrës, iu shfaq përballë.
– Ja ku jam.
Dhe mbeti pa gojë. Nuk pati kohë as t’i thoshte se kjo ishte një mrekulli. Madje as ta pyeste si udhëtoi. Thjesht vërtetoi nëse i kishte sytë ngjyrë blu. Një blu në gri, për të qenë i saktë. Po tani? Nga t’ia niste? Kishte shpresuar deri në minutën e fundit që kjo të ishte një lojë. Ku e lëshon imagjinatën pa fre dhe askush nuk mund të të kontrollojë se nga bredhin mendimet e tua. Tani retë ikanake ishin kthyer në një vajzë të brishtë njëzetvjeçare, me sy të turbullt, që kishte kapërcyer oqeanin për t’u gjendur përballë tij në një klub fshati në fund të botës. Edhe takimi këtu bënte pjesë te loja dhe imagjinata. Nuk i kishte thënë se do ta priste në aeroport. Por: “Nëse më do vërtet, vjen e më gjen në klubin e famshëm të hajdutëve në mes të pyllit në mbrëmjen e Shën Valentinit, ku thuhet se do të shpërndahen zemra të kuqe shqiponjash”. “Shqiponjash? E pse shqiponjash?”. “Sepse janë të vetmet që nuk mund t’i gjesh në asnjë restorant të botës dhe paralajmërojnë lumturinë e përjetshme.”. Nga i kishte buruar ajo fantazi e shfrenuar? Dhe pse me një vajzë kaq të pafajshme? Ç’mund t’i thoshte tani për zemrat e shqiponjave? Kishte menduar se edhe vajza përtej fijeve të largëta do të ishte po aq ëndërrimtare sa ai, se ky do të ishte një trillim i tëri dhe se të nesërmen do të vazhdonin t’i shkruanin njëri-tjetrit qetësisht e me shaka për gjithçka kishin thënë, duke u treguar madje edhe më të sinqertë. Vajza, siç dukej, kishte qenë tejet e sinqertë. Përderisa ndodhej aty përpara me mish e shpirt, duke pritur zemrën e shqiponjës. Po tani? Pyeti veten për së dyti.
– Po tani? – tha vajza ndërkohë, duke parë përreth.
Ai uli sytë dhe e la pakëz pyetjen të endej në ajër, sepse donte t’i linte kohë vajzës të pendohej. Për gjithçka dukej tashmë pa retushim.
Veç tani po e kuptonte se fotoja që shikonte më shpesh në ekran ishte e dhjetë vjetëve më parë, por ajo as e kishte ndër mend ta hetonte. Siç dukej ishte tepër e kënaqur me aventurën e vet dhe priste ethshëm vazhdimin. Të futej në rol, apo t’ia tregonte menjëherë të vërtetën e joshjes deri këtu? Po përderisa ishte gënjyer me dëshirë dhe i gjithë trillimi i pëlqente, atëherë përse të mos e vazhdonte derisa të mbante?
– Ti erdhe deri këtu për të parë ariun e bardhë, apo ariun e zi? – iu kthye duke bërë me shenjë prej vetes.
– Erdha, sepse ti më the të vija.
– U beson të gjithë njerëzve?
– Të gjithë miqve u besoj.
– Atëherë e paske bërë shpesh një aventurë të tillë.
– Jo, oqeanin e kalova për herë të parë. Asnjë nuk më ka thënë deri më sot se po të hash zemrën e shqiponjës ditën e Shën Valentinit do të jesh e lumtur përjetë. Ti më the, tek ti erdha.
Filloi të ndihej keq. Deshi ta shihte drejt e në sy për të kuptuar nëse kishte ndonjë qëllim tjetër ardhja e saj, nëse duke dashur të luajë me të, tjetra mund të kishte kurdisur plane shumë më djallëzore sesa një shaka idiote si ajo e tija. Mos kishte pas vetes ndonjë bandë djemsh, që do t’i kërkonin para? Mos ishte futur në ndonjë telash, nga i cili nuk mund të dilte dot pa dëme? Fundja, pse ta ndëshkonin? Ai nuk e detyroi vajzën ta kapërcente oqeanin; ajo është në moshë madhore dhe këtë gjë e kishte bërë me dëshirën e vet. Po i linte edhe pak kohë vetes për ta kuptuar më mirë tjetrën, por e shqetësonte ajo bredhja e syve të saj të papërqendruar. Të turbullt e bishtnues. Jo ikje për fshehje, por pamundësi përballje. Dukej se kishte një ankth a siklet. Dukej se të gjithë shakanë e kishte marrë kallëp për të vërtetë. Po në fakt, ai vetë, a nuk kishte dashur dhe shpresuar pikërisht këtë gjë? I tillë kishte qenë komunikimi i tyre; ai i shkruante gjithnjë për situata absurde me dëshirën që ajo t’i besonte. Me sy mbyllur. Nënshtrim pa kushte. Po çfarë do të mund të bënte ai me një të nënshtruar pa kushte? Pyetje pa vend. Me një vajzë me sy blu, që tërheq pas vetes një valixhe të vogël hutaqe dhe pret të bëhet e lumtur, ke shumë se çfarë të bësh.
– Të thashë se zemrat shpërndahen për një rast të veçantë.
– Ti më the, si sot java, se pikërisht në këtë orë pasditeje, nëse do të gjendesha këtu, do të jepja provën e një besnikërie të madhe dhe do ta meritoja lumturinë. Por këtu bën vapë…
E tha me siklet, duke tërhequr golfin e shtrënguar pas fytit.
Atij në të vërtetë nuk i dukej aspak vapë, por vërejti se vajza që nga çasti që i kishte mbirë përballë, nuk ishte ndier rehat: i rridhnin djersë dhe madje as dorën nuk ia kishte dhënë ende.
– Smith, dora vetë, i emëruar që sot mbreti i mashtruesve.
Po vajza nuk e zgjati dorën. I hodhi një të rrëshqitur sysh, një shikim të pakuptueshëm me bishtin hutaq dhe tha:
– Nuk kuptoj.
– Po bëj shaka!
– Ah, shaka! Atëherë për shaka unë mund të jem edhe një princeshë mongole, apo jo? Pra, për gjoja?
– Ti mund të zgjedhësh të jesh çfarë të dëshirosh për gjoja, e dashur, po së pari më jep dorën të prezantohemi.
Atëherë, vajza e zgjati dorën si me frikë dhe sapo ciku dorën e tij e tërhoqi me vrull.
– Bukuroshja e fjetur! – tha edhe ajo, sikur të ishte duke luajtur një rol në teatrin e shkollës.
Seç kishte diçka të pazakontë te kjo vajzë, në dukje më se e zakonshme.
– Atëherë, kur do ta hamë zemrën e shqiponjës?
– Kërkon pak mundim kjo gjë, nuk është aq e thjeshtë.
Djalin po e brente sërish dyshimi nëse vajza ishte vërtet naive apo kishte një qëllim të fshehur, sikurse ai. Megjithatë, menduar hollë-hollë, ai nuk kishte pasur aspak qëllim të fshehur. Ai nuk kishte pasur fare asnjë qëllim. Thjesht i kishte pëlqyer të luante ndoshta pak më tepër se ç’duhet me atë vajzë. Apo i kishte pëlqyer të ëndërronte? Tashmë që ëndrra i kishte zbritur në tokë dhe ndodhej dy hapa larg, u ndje si i ndotur, krahëprerë. Po nëse shikonte anën e mirë të çështjes, duhej të ndihej i lumtur: kush nuk do të donte që një ëndërr të bëhej realitet? Vajza ishte e këndshme, me trup të hedhur dhe flokë që i derdheshin shkujdesur supeve. Aq më tepër që jetonte vetëm prej vitesh. Do të mund të niste kështu një bashkëjetesë e dëlirë. Kjo ishte e dashur me provë. Kishte kaluar oqeanin për të.
– Po unë mendova se ti i ke marrë masat që zemra e shqiponjës të ishte gati. Unë kam ardhur prej larg veç për këtë gjë.
– Dhe unë e mbaj fjalën. Por, a nuk duhet të ketë një çmim të lartë një lumturi e përhershme?
– Po unë kam pak para me vete.
Kësaj here djali nuk mundi ta mbante të qeshurën me zë. Ishte vërtet tejet naive! Nuk kishte si të ishte ndryshe! Po nëse kërkesën do t’ia kishte bërë një maniak seksual apo vrasës profesionist, ajo po kaq lehtë do të ishte bindur? Vajza zuri të rrihte gishtërinjtë mbi tavolinë me nervozizëm, të tundte kokën sa majtas-djathtas dhe të përsëriste frazën:
– Po ti më premtove. Unë nuk kam shumë para. Sa mund të bëjë një zemër shqiponje?
Filloi të ndihej sërish nervoz. I kishte pëlqyer në faqen ku ishin njohur. Iu kujtua dita kur poshtë shqiponjës me frazën e tij: “Nëse do të jeni në gjendje të më mbërrini mua, do të mund të prekni lumturinë”, vajza shkroi: “Po pasi t’ju mbërrijmë ju dhe lumturinë, çfarë na pret?”. I ishte dukur një batutë e padëmshme dhe kishte vazhduar, aq më tepër që pamja e saj engjëllore, me një përparëse të bardhë kuzhine, duke përzier një tas akulloreje, i ishte dukur si gjetje jashtë mode për t’u paraqitur. Më pas u ishte bërë zakon të flisnin në mbrëmje. Një natë, kur ai kishte shkuar në një festë me miq deri në mëngjes, ishte habitur kur kishte vërejtur mesazhet e saj: plot njëzet të njëpasnjëshëm dhe sapo i ishte përgjigjur, ajo kishte vazhduar t’i shkruante. Kishte qëndruar zgjuar deri në katër të mëngjesit për ta pritur. “Nuk mund të flija pa të thënë natën e mirë”, i kishte shkruar dhe menjëherë më pas e kishte mbyllur bisedën. Djali u ndje disi në faj, edhe pse ishte pa kuptim e gjitha. Ishte një e njohur e rastësishme me mijëra kilometra larg e nuk kishte asnjë detyrim për t’i treguar ditën e vet. Po që nga ajo natë, tre muaj më parë, nuk flinte pa i çuar edhe thjesht mesazhin e natës së mirë, edhe pse mund të mos fliste gjatë ditës me të. Pak gjëra dinte nga jeta e saj. Që i pëlqenin kafshët për shembull, kuajt në veçanti. Dhe se jetonte në një fermë të madhe në fshat. Që ndihej e vetmuar, kjo kërkonte shumë për t’u kuptuar. Fakti që kalonte ditën duke u kujdesur për shtëpinë dhe më pas për kuajt, sado të shumtë të ishin ata e sado e madhe shtëpia, tregonte se kontakti me njerëzit ishte i pakët. Po si mundej atëherë të merrte avionin kaq me lehtësi për të kaluar oqeanin e për të mbërritur në një klub të humbur malor në veri të Kanadasë? Edhe pse nuk bëhej fjalë për një kontinent të humbur e as për një shtet të padëgjuar, me siguri ajo vinte nga ndonjë prej atyre qoshkave ku nuk fryn shumë jetë. Një vend ku jeta kalonte gati njëlloj në të gjitha stinët. Si flokët e trasha të borës. Çfarë e kishte bërë që t’i besonte? Shakaja ishte bërë e vërtetë. Sikur ta kishte besuar edhe ai vetë disi. Më e pakta do të kishte marrë masat dhe nuk do të gjendej i papërgatitur. Vajza hovi në këmbë:
Tani më duhet të shkoj, ti duhet të më japësh zemrën dhe unë të iki. Po bëhet vonë, – lëvizi vrullshëm nga karrigia, duke lëkundur si gjithnjë shikimin sa në njërën anë të barit në tjetrin.
– Ku mund të shkosh tani? Po erret. Do të shkojmë në shtëpinë time.
– Po, nëse e keni aty zemrën.
“Pse po ngulmon për një gjë kaq të pavërtetë? Pse po kërkon të jetë në shtëpinë time? Apo këtë ia ofrova unë?”. Nuk ishte mirë ta çonte në shtëpi atë vajzë. Ishte si shumë e pazakontë. Qoftë takimi, qoftë kërkesa e vazhdueshme për një zemër.
– Po nuk besoj se je kaq naive sa të besosh se mund të kapërcehet oqeani për një zemër.
– Pse nuk duhet ta besoj?
– Sepse këto gjëra ndodhin në përralla.
– Dhe unë për përrallën kam ardhur. E ke ngrënë? Nuk më ke pritur? Ia ke dhënë dikujt tjetër?
Ky ishte kulmi! Kërkoi sytë rrëshqitës të vajzës, po ishte e pamundur t’i mbërthente. Vazhdonte ta nervozonte mënyra e saj e lëvizjes së syve dhe mospërqendrimi. Dukej sikur nuk ndiqte asgjë që po ndodhte aty, por tretej diku përtej. Në bisedat e gjata në internet natën vonë e kishte tërhequr mënyra se si rrëfente. Dinte tashmë diçka për familjen e saj: për babanë që vinte vonë në shtëpi, që ishte gjithnjë i dehur dhe flinte me gërhima. Për mamanë që ishte gozhduar në një faqe muri prej vitesh dhe nuk bëhej më e gjallë. Për vëllanë, që një ditë kishte fluturuar me avion drejt një qyteti të largët dhe nuk ishte kthyer më prej andej. Për këtë arsye kishte mësuar kompjuterin dhe futej me orë në internet dhe priste darkave të fliste me njerëz të largët. Ndodhte që ai ishte shumë i zënë, ndodhte të mos kishte kohë dhe atë e zinte gjumi mbi tastierë. Sekreti i parë që i besoi ishte se nuk flinte dot pa i thënë dikush “natën e mirë”. Kaq. Ky kishte qenë zakoni i së ëmës para se ta çonte në shtrat. Zakon që babai nuk e përmbushte dot, sepse shpesh e zinte gjumi para se ta çonte atë për të fjetur. I vëllai kishte gjithnjë punë, shumë punë. I telefononte një herë në muaj, si robot. Edhe ajo bënte punë, por në orën dhjetë ishte gjithnjë aty për natën e mirë. Derisa dikush të kujtohej t’ia thoshte. Ai nuk kishte bërë gjë tjetër këto tre muaj, veçse një detyrë të këndshme me një vajzë të bukur nga fundi i botës. Duhej dalë nga situata e sikletshme, ankthi i vajzës po shtohej. Si mund t’i thuash një njeriu që të ka besuar duke kapërcyer oqeanin se e gjitha ishte një shaka?
– A mund të më thuash se si e gjete klubin dhe si arrite të mbërrije në orarin e duhur nga pika tjetër e globit?
– E thjeshtë, kam hartë, pastaj nga dita që më the se këtu ishte kaq e thjeshtë të gjeje lumturinë, u ngula në “Google” dhe hartova të gjitha rrugët për të mbërritur në vendin e duhur e në kohën e duhur. Ja… – rrëmoi në valixhen e saj hutaqe dhe zbrazi përpara një mori fletësh të shënjuara me lapsa me ngjyra. Kishte aty emra agjencish, qytetesh, orare avionësh, autobusësh… gjithçka.
– Po paratë si i gjete? T’i dha babai?
– Kam kursimet e mia. Që nga dita që kam lindur, – dhe sërish gërmoi fundin e valixhes dhe vuri përpara tij ca kartëmonedha të panjohura.
– Natyrisht nuk kam ardhur me këto. I kam këmbyer në aeroport ato që më duheshin dhe i kam në xhep. Jam në rregull! – shpalli e kënaqur, duke parë kësaj here për lart, në drejtim të një llambe të kuqe.
“Pra, përfundimisht, nuk është në rregull”, mendoi dhe u ndie për herë të parë si kriminel. Shumë më tepër se kriminel. Do të kishte falur gjithçka për të pasur tani aty një zemër shqiponje. E pa një pa dy, mori thikën.
Mimoza Hysa është përkthyese, shkrimtare dhe studiuese shqiptare. Ka mbaruar studimet për “Gjuhë dhe letërsi italiane” në Universitetin e Tiranës, si dhe për “Kulturë dhe letërsi italiane” në Siena, Itali. Ka mbrojtur titullin “Doktor” për shkenca letrare pranë Akademisë së Studimeve Albanologjike në Tiranë.
Si përkthyese letrare ka sjellë në shqip mbi tridhjetë vepra të autorëve të rëndësishëm të letërsisë italiane. Si shkrimtare është autore e katër vëllimeve në prozë: “Koha e erës”, 2004, “Vend/imi”, 2007, “Histori pa emra”, 2008, “Bijat e gjeneralit”, 2019, si dhe autore e studimit të parë monografik mbi krijimtarinë e Isuf Luzajt: “Esenca dhe ekzistenca e Isuf Luzajt”, 2010.
Fituese e disa çmimeve kombëtare dhe ndërkombëtare si: çmimin “Ernest Koliqi” për tregimin më të mirë, 2004, nga gazeta “Fjala”, çmimin e madh të karrierës për përkthyesin e huaj të vitit 2014, dhënë nga Ministria e Trashëgimisë dhe Aktiviteteve Kulturore të Italisë, çmimin “Përkthyesja e vitit 2018”, dhënë nga Akademia Kult, Shqipëri, etj.
Aktualisht drejton Qendrën e Botimeve për Diasporën.
Shkëputur nga Revista Letrare – Verë, 2021. E gjeni në Amazon
