Më quajnë Kristofer. Jam tetë vjeç dhe shkoj në fillore. Mbrëmjeve, shtrirë, rri shpesh zgjuar e mendoj. Kur s’mendoj, lexoj Miki Mausin. Tash jam në shtrat, zhytur në mendime. Në sallon dëgjoj hapat e babait. Nëse vjen këtu, te dhoma ime, sigurisht që do më thotë se duhet të fle, se nesër duhet të shkoj në shkollë. Por do t’i them që, para se të fle, dua të lexoj pak Mikin. Ani, pra, do më thotë ai, por mos u vono shumë, ndryshe do jesh i përgjumur nesër në shkollë.
Më quajnë Kristofer e jam tetë vjeç. Po mendoja për universin. Universi është diçka që s’arrij ta kuptoj. S’mund ta kuptoj se si mund të jetë i pafundmë, sepse gjithçka e ka një fund, ka një kufi në një vend apo në një tjetër. Por, nëse universi e ka një fund, çfarë ka fill pas atij fundi? Ndoshta asgjë, por çfarë është asgjëja? Sepse asgjë s’mund të jetë asgjë, gjithsesi. Nuk e kuptoj dhe mendoj gjatë gjithë kohës për universin. Ja pse kam dëshirë të thërras babin. Më duhet ta pyes për të. Jam në fillore e nuk më pëlqejnë gjërat që nuk i kuptoj. Më frikësojnë. Kam dëshirë ta thërras babin, t’i them të vijë që të mund të flasim për universin. Por me siguri do më thotë se duhet të fle. Edhe nëse s’ma thotë këtë, me siguri do më thotë se ka plot gjëra që s’arrijmë t’i kuptojmë. Babai ka shumë libra e lexon gjithë kohës. Gjithmonë thotë se ka plot gjëra që s’arrijmë t’i kuptojmë.
Shpesh mendoj për universin. Nëse do kishte fund, që është e pamundur, dhe nëse s’do kishte fund, por edhe kjo është e pamundur.
Frikësohem kur mendoj për universin. Është e pamundshme që universi të jetë i pambarimtë e po aq e pamundur që të kufizohet diku. Të dyja janë të mundshme, por as njëra, as tjetra s’janë të mundshme. E pra, ka shumë gjëra të mundshme. E kjo më frikëson.
Shpesh mendoj se është një gjigant atje në univers. Është aq i madh sa që askush s’mund ta shohë dhe askush s’e di që është atje. Por, gjiganti është atje gjatë gjithë kohës. Ai fle, ëndërron. Dhe unë ekzistoj vetëm në ëndrrën e gjigantit. Këtë e mendoj shumë shpesh dhe frikësohem. Kur mendoj që ekzistoj veç në ëndrrën e gjigantit, pickoj krahun deri sa t’më dhembë shumë. Po ndoshta edhe kjo është në ëndërr, ndoshta veç në ëndërr e pickoj krahun e më dhemb. Kjo më frikëson. Duhet të thërras babin.
– Babi, – bërtas. – Babi!
– Po, çfarë ka Kristofer? – përgjigjet ai.
– Kam frikë, – i them.
– Erdha, – ma kthen.
Ndjehem mirë kur e dëgjoj të më thotë se po vjen. Kjo do të thotë që edhe ai është në ëndrrën e gjigandit. Pra, s’është aq e rëndë që ekzistoj veç në ëndërr. Babai është aty në të çarën e derës së dhomës sime. Flokët i ka gjithmonë të shkapërderdhura. Në dorë mban një libër. Për çdo mbrëmje, babai lexon, mendoj.
– Kam frikë, – i them.
– Nga çfarë? – më pyet.
– Jo nga ndonjë gjë e veçantë, – përgjigjem.
– Asgjë, është e kotë të kesh frikë, – thotë.
– Megjithatë, kam frikë, – i them.
Pastaj mendoj se im atë e thotë fjalën ‘asgjë’ sikur të ishte krejt e zakonshme, po aq e zakonshme sa fjala ‘baba’ ose ‘karrige’. Por, kjo është një fjalë e pamundshme, që i bën të mundshme të gjitha llojet e gjërave që të shkaktojnë frikë.
– Kam frikë, baba, – them.
– Prej kujt ke frikë, pra? – më pyet.
– Po mendoj për universin, – i them.
– Për universin?
Pohoj me krye. Babai, që rrinte te dera e dhomës, tashmë hyn dhe ulet në anë të shtratit tim. Më përkëdhel flokët. Ndjehem mirë kur ma ledhaton kokën. E shoh se si hap librin që mban në dorën tjetër. Ndërkohë që më përkëdhel flokët me njërën dorë dhe sheh librin që mban në dorën tjetër, ai më thotë se s’vlen kurrgjë të kesh frikë. Unë jam këtu, më thotë. Tash duhet të flesh, shton ai, se nesër do shkosh në shkollë e, po u vonove, do jesh përgjumshëm gjithë ditën.
– Po kam frikë, – i them.
– Për shkak të universit? – më pyet, pa i ngritur sytë prej librit.
– Po.
Atëherë babai e mbyll librin, shtrihet afër meje, mbulohet me jorganin tim dhe më hedh krahun rreth shpatullave.
– S’ke pse të kesh frikë nga universi, – thotë.
– Jo, por nuk kuptoj asgjë. Ose ka një kufi diku atje e atëherë universi mbaron, po çfarë ka atëherë pas atij kufiri? Ose s’ka kufi fare e universi vazhdon pafundësisht, por është e pamundshme që të vazhdojë kështu.
Babi m’i shtrëngon shpatullat e më këqyr.
– Edhe unë kam menduar shumë për këtë, – më thotë.
– E tash, ti s’mendon më? – e pyes.
– Jo aq shumë. S’ia vlen fare të mendosh për këtë gjë. Sido që të jetë, s’do kuptojmë ndonjë gjë të madhe. As unë s’kuptoj. Ka aq shumë gjëra që s’i kuptojmë. Por më duket se e kam kuptuar se pse nuk marr vesh asgjë nga universi. Kjo, sepse ne njerëzit kemi një mënyrë të menduari dhe s’mund të kuptojmë gjithçka me këtë mënyrë që mendojmë ne. Pikërisht ngaqë jemi njerëz, s’arrijmë të kuptojmë, sipas meje. Unë kam lexuar librat e një burri, që quhet Kant. Pasi i kam lexuar e kam kuptuar pak më mirë se pse nuk arrija t’i kuptoja të gjitha. Ka gjëra që nuk i kuptojmë pikërisht për shkak të mënyrës sonë të të menduarit. Kur të rritesh, edhe ti mund t’i lexosh librat e Kantit e të studiosh filozofi, nëse ta ka ënda. Këtë mund ta bësh në universitet.
– A është kjo për njerëz që kanë dëshirë të mendojnë? – e pyes dhe ai pohon me krye. – Po unë s’dua të mendoj, – vazhdoj atëherë.
Shoh tim atë e them me vete se edhe ai është në ëndrrën e gjigantit. Veç që nuk e di. Ndoshta edhe e di, por nuk arrin ta kuptojë. Ka shumë mundësi që të jetë kështu. E pastaj mendoj se do ishte mirë të flisja me të për gjigantin.
– Babi.
– Po, – më thotë.
Nëse është e vërtetë që s’mund të dimë që universi ka një fund apo një vazhdimësi e nëse të dyja janë të mundshme, atëherë ka shumë e shumë gjëra që janë të mundshme.
– Ti, je djalë i mençur ti, – më thotë.
– Nëse shumë gjëra janë të mundshme, atëherë është po ashtu e mundshme që të ketë një gjigant atje në univers, një gjigant aq i madh, sa askush s’mund ta shohë.
Babai më ngul sytë e miraton me krye.
– E atëherë, atëherë është e mundshme që ekzistoj veç në ëndrrën e këtij gjiganti. Që mund të jem diçka që ai gjigant e ka ëndërruar.
Babai vazhdon të më shohë.
– Ndoshta, – thotë.
– E ai gjigant më frikëson. Mendoj se çfarë mund të ndodhte nëse gjiganti zgjohet.
– Ndoshta s’do të jetë aq problem i rëndë, – thotë babai, por unë shoh në sytë e tij se do të ishte me të vërtetë shumë gjë e rëndë.
Atëherë babai im qesh.
– Ti je këtu e unë po ashtu, – tha. – Nesër do shkosh në shkollë e kur të kthehesh do më gjesh këtu. Së bashku do shkojmë të blejmë ushqime e do të përgatisim një darkë të mirë. Apo jo? Ne jemi këtu bashkë, apo jo? Kjo është më e rëndësishmja. Edhe pse në realitet jemi në ëndrrën e gjigandit, për të cilin po flet, s’besoj se është aq e rëndësishme. As që duhet të na bëhet vonë fare, përderisa jemi këtu bashkë.
– Pse s’është e rëndësishme? – e pyes.
– Po nëse s’është, s’është! Kështu është kjo punë, – thotë. – Çfarë mund të bëjmë? Le që s’ndryshon asgjë për ne. Ne jemi këtu. Nëse ke etje, mund të të sjell diçka për të pirë. Nëse të flihet, mund të flesh. Këto janë gjëra për të cilat jemi të sigurt, apo jo?
Vazhdoj të rri shtrirë në krahun e babait. Më thotë se jam djalë inteligjent, por tash duhet me të vërtetë të fle, përndryshe do jem i lodhur nesër në shkollë. Kur të rritem, mund të lexoj gjëra mbi universin, mbi ato që mund e s’mund t’i kuptojmë, më thotë.
– Kjo s’më pëlqen, – i them!
– Nëse s’të pëlqen, atëherë ti s’je i detyruar ta bësh.
– Nuk më pëlqen të mendoj, – vazhdoj.
– S’ka asnjë problem, – më thotë ai.
– Sepse trembem po të mendoj, – them unë.
Babai më thotë se është e vërtetë që të mendosh është e frikshme, por nëse mendojmë shpesh dhe gjatë, atëherë mësohemi e s’kemi më frikë. Madje, fitojmë siguri. E kam kuptuar këtë gjë, më thotë babai. Pohoj me krye.
– Por tash ti duhet të flesh, – më thotë sërish. Pastaj ngrihet, merr librin që ka lëshuar në dysheme e ma përkëdhel edhe njëherë faqen.
– Kur kthehet mami? – e pyes.
– Është në shërbimin e rojës sonte, por tashmë ti duhet të flesh e do ta gjesh nesër në mëngjes këtu, kur të zgjohesh, – më thotë.
E shoh babanë pranë derës e më thotë se, nëse dua, ai mund ta lërë hapur. Ai do jetë në sallon, më thotë.
I kërkoj babait ta hapë edhe pak më shumë derën dhe ai bën siç i them. Mendoj se ndoshta edhe ai është në ëndrrën e gjigantit. Ndoshta s’është aq e rëndë nëse jemi të dy në ëndrrën e gjigantit. Në fund të fundit, kjo s’ndryshon asgjë.
Po nëse gjiganti zgjohet? Çfarë do ndodhë me ne? Nuk do zhdukemi krejtësisht, besoj! S’besoj se kjo është e mundshme, gjithsesi. Duhet të jetë diçka si universi, them. Do shndërrohemi në asgjë e kjo, kjo është e pamundshme. Asgjëja është e pamundshme.
Ndjeva hapat e babait në sallon dhe e di që ai rinisi leximin. Babai lexon gjithmonë në mbrëmje.
Mami punon në spital, me njerëz që do vdesin. Me njerëz që kanë kancer. Por ka edhe prej tyre që shërohen. Nëse ne jemi në ëndrrën e gjigantit, ndodh edhe në ëndrra që njerëzit të vdesin ose të shërohen.
Mami im është në ëndërr po ashtu.
Më quajnë Kristofer e mbrëmjeve, në shtrat, mendoj shpesh. Nesër më duhet të shkoj në shkollë. Jam në fillore. Jam tetë vjeç.
Mendoj shpesh, por, të them të drejtën, nuk më pëlqen të mendoj. Më frikëson. Babi më foli për një burrë me emrin Kant. Atë mund ta lexoj kur të rritem, thotë ai. Ka libra boll, por mua më pëlqen “Mickey”. Miki me gjithë çka ka aty, Donaldin, Gofrin, dajën Piskou bashkë me të tjerët, më bëhet se edhe ata janë menduar prej një gjiganti. Tash po lexoj pak Mikin e po fle.
Po fillimisht më duhet të thërras babin, që të bindem se është në sallon.
– Babi, babi, – i thërras dhe ai më përgjigjet.
Pastaj shfaqet në flegrën e hapur të derës. E shoh në këmbë, në ëndërr. Është saktësisht si të ishte në ëndrrën e gjigantit bullafiq. Atëherë babai buzëqesh, afrohet, ma përkëdhel prapë faqen.
– Do lexoj edhe pak faqe të Mikit e do fle pastaj, – i them.
– Veç pak, pra, – më thotë.
– Po, po, veç pak, – them unë.
– Duhet të flesh tash. Natën e mirë, pra, – më thotë sërish. Pastaj del prej dhomës sime dhe derën e lë hapur.
Gjej një libër të hershëm me Mikin e them me vete se Kant e kishte emrin burri për të cilin më foli babai. Kant do të thotë ‘kufi’ në norvegjisht. Çfarë emri. Kant.
Përktheu: Arbër Ahmetaj
Arbër Ahmetaj
Arbër Ahmetaj lindi në Tropojë në vitin 1965. Është diplomuar për farmaci në universitetin e Tiranës dhe atë të Gjenevës. Në vitin 1986 filloi bashkëpunimin me shtypin shqiptar të asaj kohe dhe më pas punoi si gazetar në departamentin e informacionit në TVSH. Në vitin 1993 iu bashkua Ministrisë së Punëve të Jashtme dhe u specializua për diplomaci në Oksford, Uashington, Gjenevë dhe Maltë. Pas detyrave të ndryshme në këtë ministri u emërua Sekretar i Parë në Ambasadën Shqiptare në Bukuresht. Nga shtatori i vitit 1997 jeton në Sion të Zvicrës, ku ushtron punën si farmacist. Disa nga veprat e tij në prozë janë "Fletëhyrje për në varr", "Varri i braktisur", "I huaji, ai kosovari", "Një natë te Luiza", "69 gra", "Procesi 3K", si dhe librat me poezi "Më mori malli e dashur" dhe "Poezi". Nga viti 2020 është Kryeredaktor i Revistës Letrare.
