Ara me grurë
– Grurë si i yti nuk mbahet mend, – i thoshin më të vjetrit.
– Më ndihmoi Perëndia, mbolla edhe djerrinën përbri. Grurë me bollëk sivjet, – gjegjej shend e verë Doda.
– Nuk ia bjerrë Zoti mundin punëtorit, jo.
– Për besë, kët’ mot m’i çlodhi krahët, – thoshte Doda dhe turravrap shkonte nëpër grurë, duke tundur ca kanaçe të mbushura me guralecë.
Zhurmonte që të trembeshin zogjtë. “Duhet pasur shumë kujdes”, mendonte, “ndryshe këta shpend të uruar të lënë vetëm bykun”. Hekakeq, eshtak, me lëkurën e përzhitur nga dielli dhe me kanotierën e përzhurgur nga pluhuri, ngjante si një dordolec që sillej nëpër grurë. Vetëm atë nuk e shqetësonte ufma e gushtit. “Bekuar ufma që pjek të tillë grurë, që s’mbahet mend”, thoshte me vete dhe bënte zhurmë.
∗∗∗
Të pikonte shpirti tek shikoje gjithë fushën me grurë të pakorrur që digjej aq rrufeshëm. Kur pa flakën që vallëzonte në arë si gjuhë djalli, Doda, në alarm e sipër, u rrek të gjente ndonjë lopatë ose makare, ndonjë degë me gjeth të dendur, që të luftonte me flakët. Gjithë ç’gjeti qenë kanaçet me guralecë. Gjithë ajo frikë nga zogjtë. Gjitha ato masa të marra për zogjtë dhe asnjë masë për zjarrin. Ç’marrëzi! Mori katër zhurmues dhe filloi t’i tundte me sa fuqi kishte.
Arritën fshatarët, kush me lopata, kush me dëllinja të njoma, kush shulak fare vetëm me këpucët e tij, u vërsulën ta shuanin atë të flamosur zjarr, ndërsa Doda zhurmonte sa i hanin krahët. Zogjtë, që iknin nëpër tym, i përngjanin ku e ku më ngushëllues se fjalët e fshatarëve dhe përpjekja e tyre trashanike për të shuar atë zjarr që s’kish të ngopur.
(Mos)Puthja!
“Duhet të dini se në Gubio, të gjitha shtëpitë mesjetare kanë dy dyer. Një derë normale për të gjallët dhe një tjetër, më të ngushtë, për të vdekurit. Kjo derë hapet vetëm atëherë kur duhet të dalë një arkivol nga shtëpia. Pastaj mbyllet përsëri me mur, që të vdekurit të mos kthehen mbrapa. Sepse dihet që të vdekurit mund të kthehen vetëm andej nga dalin. Dera ndodhet rreth një metër lart nga toka, në mënyrë që njerëzit e shtëpisë t’ia kalojnë arkivolin njerëzve të funeralit që ndodhen në rrugë. Gruaja për të cilën po flas, banonte në njërën prej këtyre shtëpive…”.
S’e çon dot më tutje leximin. Shikon detin dhe ndjen një mërzi më të madhe se hapësira e tij. Edona, një ditë më parë ka lënë plazhin. Si shumica e simpative verore, lidhja e tyre nuk qe kushedi çfarë. Madje zor se mund të quhej lidhje. Rastisën shokë skuadre në lojën e volejbollit. Biseda u ngjiti dhe e trashën. Deri para dy netësh, kur në shëtitjen e mbrëmjes, Aroni e kishte puthur. Puthur? Prekje e lehtë buzësh, si dy krahë këmbësorësh, që prekin kalimthi njëri-tjetrin në një rrugë të ngushtë. Si prekja e Zotit te piktura “Krijimi i Adamit”. Një prekje aq e lehtë, pas së cilës lind një botë e tërë ëndrrash dhe brengash. Edona qe dridhur, skuqur dhe ia kish mbathur me të katra. Aroni kish mbetur si bust mortor, i pashkulshëm nga pesha e rëndë dhe e ftohtë e mermerit. Të nesërmen, Edona qe larguar. Historitë e shkurtra përherë lënë brenga të mëdha. Brenga këto, që më shumë se gabimet e kryera, ushqehen nga hapat e pahedhur. Ndaj Aroni ndjen një plogështi që i varet në zgavër të kraharorit.
Të vetët kanë shtruar kartat e bixhozit. Që të bëjë paqe me diellin, Aroni lyroset me kremin e blerë qëllimtas. Merr nën sqetull dyshekun e fryrë të ajrit e futet në det. Shtrihet mbi të si mbi një varkë. Si mbi një trap, më saktë. Sa më shumë i largohet bregut, aq më shumë përhumbet. Mendon për detarët, për udhëtimet e tyre në zemër të oqeaneve, në bosht të stuhive, për anijet e tyre të rënda, të mëdha, të fundosura dhe përqafon dyshekun modest. Pas tij, njerëzit, çadrat, pemët, pallatet zvogëlohen vazhdimisht. Kur njerëzit marrin madhësinë e milingonave dhe pallatet ngjajnë si gurë dominoje të ngritura në këmbë, të gatshme për të rrëzuar njëri-tjetrin, Aroni ndjen një lloj paqeje. Ka ndjesinë se është shtrirë mbi një qilim fluturues. Kaltërsi në të katër anët. Vetëm një mal i thatë, djegur nga dielli, duket në horizont si një elefant i ngordhur. Shtrihet në shpinë dhe sheh qiellin. Asgjë nuk është e vërtetë. E vërteta është monopol i Zotit. Ndërmend i shkojnë shumë gjëra, ndër to edhe predikuesit e mërzitshëm, ndaj përpiqet t’u ndryshojë udhë mendimeve. Ç’kuptim ka të mendosh për galaktikën, yjet, qiellin kur shpirti të qan ngaqë (s)ke puthur një vajzë? Se pse i kujtohet hija. Ka një farë shenjtërie hija, arsyeton. Pa të bota do ishte e përzhitur, si gatimet e harruara në furrë. Pastaj mendon për detin, dallgët dhe në mendje i vijnë djepi, nëna…
Kur zgjohet, mali ka madhësinë e një kopse. Sa kohë ka dremitur? Sa larg është nga bregu? Deti s’ka as metër, as orë. Si hapësira, thonë disa. Si shkretëtira, shtojnë disa të tjerë. Vozit dyshekun në drejtim të malit. Lavdi Zotit është zgjuar para se ai të zhdukej, ndryshe nga do t’ia mbante. Kremi ka avulluar. Dielli që i djeg mbi lëkurë i sjell ndërmend dashurinë për hijen. Mali fillon të rritet, por me nge. Në rrëzë të tij fillojnë të duken pallatet, pas tyre pemët, çadrat, njerëzit. Te çadra e tij, ndërtuar me kashtë si në kohën e grurit, sytë i zënë një grumbull njerëzish. Hamendëson se i ka mbledhur fallxhorja Sabrinë, që me truket e saj provon të befasojë turmën. Kur afrohet edhe më, lexon alarm në lëvizjen e turmës dhe kupton se diçka ka ndodhur. U jep krahëve me ngut. Del nga deti dhe nxiton të mësojë ç’ka ngjarë.
– Çfarë ka ndodhur? – pyet një të panjohur, kur dallon uniformat e policisë.
– Thonë se është mbytur dikush, – gjegjet i panjohuri.
Fillon të dridhet kur dëgjon vajin e një gruaje. Ankthi e shtyn t’ia japë vrapit. Vaji i gruas është vaji i nënës së tij. E ëma, kur e sheh, e humb krejt fijen. Kupton se i mbyturi ishte ai…
Gjithë pasditen e kaloi duke dhënë shpjegime dhe duke dëgjuar kritikat e të sharat e të vetëve. Në mbrëmje, kur iu kthye leximit, i ra ndërmend dera e mbyllur për të vdekurit.
“Po të ngriheshin të vdekurit, domethënë Zoti a Vdekja t’u jepte disa ditë leje, të gjallët nuk do i prisnin me lule, siç i kanë përcjellë, por me kritika, me yshtje, me ankesa dhe sharje për dhimbjen e shkaktuar”.
“Po nëse kthehet Edona papritur, si do e prisje?”, pyet veten. “Pyetje idiote”, mërmërit, “Vetja nuk gënjehet dot”. Edona brenda tij ishte më e gjallë se kurrë.
(Shkëputur nga Revista Letrare – Dimër 2022)
