Urime Luljeta Lleshanakut për marrjen e çmimit “Poeti Laureat 2023”.

Djemtë e hekurudhës

Pa dyshim janë biondë, të gjithë biondë,
për të dalluar lehtësisht njëri-tjetrin
midis grasos, tymit dhe pluhurit të qymyrit.
Ata ngasin sirenat lehtësisht, sikur ngasin buajt.
Ua njohin huqet,
Prej së largu e dallojnë lehtë se cili prej trenave
shkon drejt veriut të ftohtë
dhe cili prej tyre drejt jugut;
cili prej vagonëve ka postën, adresat e shkruara me shkrim dore,
dhe cili prej tyre pasagjerë që shkojnë për t’mos u kthyer.

Dhe kur mbërrin treni i mallrave,
marrin vrull e ngjiten mbi vagonë. Shijojnë një copë qiell
të shtrirë në shpinë mbi lëndë druri.
Kjo është gjysma e rrugës; tashti
ata janë më afër yllit të parë sesa shtëpisë.

Kjo është prova e hershme e burrërisë,
të tjerat vijnë më vonë, pas vagonit të prishur,
me një vajzë me flokë ngjyrëndryshku.
Kush qe ajo? E dashura e parë nuk ka një emër
por një stërdhëmb të bukur dhe një nofkë.
Dhe as e dyta… as e treta…
Çdo rrobë është e tepërt për atë që është përgatitur
të veshë rrobat e të atit,*
është e tepërt për të birin e Aaronit, të cilin
blasfemia e vetme
do ta mbante larg tokës ku rrjedh qumësht dhe mjaltë.

Pa dyshim janë biondë, të gjithë biondë,
djemtë e hekurudhës. Për ta
gjithçka është e mundur.
Shih se si vagoni i parë kthehet
i fundit dhe i fundit i pari,
kur lokomotiva ndërron kah.

“Si është Veriu vallë?”
“Atje njerëzit veshin gëzofë dhe kanë damarë të kaltër”.
“Po Jugu? Ç’thuhet?”
“Atje njerëzit mendojnë me zemër dhe flasin me gjeste”.
Mbi shinat e nxehta,
ajri, si një pasqyrë konkave,
zgjeron kurmet e tyre të holla dhe fjalët “gëzof” e “zemër”,
duke i bërë të heshtur e të paqartë.

Dhe kundër vullnetit të tyre, të gjithë ata
do të martohen me vajzën e gabuar,
atë që ka një dimër të gjatë në sy;
midis pemëve lakuriqe
është e vështirë ta ngatërrosh rrugën për në shtëpi.

Me kohë, sirenat zbuten;
buajt shndërrohen në kone të bardha leshtore.
Kurse Veriu dhe Jugu kullojnë njëlloj të pamundur
prej mëngëve të mantelit akoma të paveshur të etërve.

Brenda një valixheje

Të parën herë udhëtova me autobus;
ishte qershor, rrëketë e shiut dhe të vjellat pas xhamit,
si kapëse letrash,
do ta ngecnin përgjithmonë pas meje atë peizazh.
Midis gjunjëve një valixhe druri,
ku të paktat sende
kërcisnin sa herë rrëshqisnin lirshëm nga njëri cep në tjetrin.
S’kishte siklet më të madh;
e gjithë bota e dinte se ç kisha aty brenda.

E bëra shumë herë të tjera atë rrugë më pas,
madje shkova edhe më larg,
me lëkurën time të shndërruar në valixhe,
të mbushur fyt më fyt me gjithçka: të nevojshme e të panevojshme,
të pambukta dhe sintetike, të vërteta dhe alibi, objekte dhe hije…
pa pasur makthin e kërcitjes.

Nëse prej mbipeshës provoj të heq ndonjërin prej tyte,
aty lëkura hollohet, varet, rrudhet, nxihet,
si pas një diete drastike.

Dhe pas çdo kthimi
sendet e papërdorura mbushin zbrazëti të tjera
në rafte, sirtarë dhe imagjinatë.
Vetëm pak prej tyre
mbesin gjithë vitin nën lëkurë.

Por ku t’i gjej tani gjunjët e nëntëvjeçares,
sfinksat që dikur mbronin me guxim
atë valixhe pothuajse bosh,
atë perandori të vogël prej druri?!

Shkallët

Im atë ishte i fiksuar pas shkallëve;
gjithë jetën prish një palë shkallë e ndërto të tjera,
herë nga brenda e herë nga jashtë,
pa e gjetur kurrë mënyrën e përkryer
për t’u ngjitur lart.

Unë gjithashtu.
Prej atje lart ka tjetër pamje: rrugët janë të forta litarë;
kopshtet e fshehura pas shtëpive si kafshime sensuale në zverk
dhe një pluhur kozmik fsheh rrotullimin e dyfishtë të kalimtarëve:
rreth një ylli dhe rreth vetes.
Dhe ai trau i hekurudhës, me shiritat verdhë e zi,
nuk është më nepërka që të ngjeth mishin.

Sa herë që zgjodha shkallët e shpejta, ashensorin,
ngeca midis dy kateve, në një numër irracional.
Pasojat nuk ia vlejnë as të tregohen.

Pastaj shkallët e lëvizshme automatike,
që të dorëzojnë si një pako postare të paprekur në një tjetër epokë,
pa e ditur se ç’ke brenda. Bile, as ti vetë nuk e di.

Poezia gjithashtu ishte një mënyrë për t’u ngjitur,
joshje përmes mohimit, via negativa.

Ndërsa dikush tjetër zgjedh të identifikohet me një çjerrje gozhde
në shkallët prej druri, në rininë e hershme.
Ajo, halla ime, për shembull, tregon shenjat hipotetike të tetanosit në bark,
sikur po numëron djemtë që mund të ishin zënë për të.
Nuk e mora vesh kurrë se ç’kërkonte që rrinte me orë e vetme në çati,
atyre mbrëmjeve vere që të ofrojnë më shumë se ç’kanë,
por përfytyroj kërcitjen e trishtuar të shkallëve, zbritjen e saj solemne,
kadencën, si çdolloj kadence, pa gozhdë, pa kthim.