Këngë
Po pyet veten a jam e vetmuar:
po mirë pra, në rregull,
e vetmuar jam,
si një avion që fluturon vetmitar, rrafshët,
në rrezen e vet të radios,
duke synuar tej maleve Rockies për anijatat blu
të një aeroporti në oqean.
Ta ka ënda të pyesësh a jam e vetmuar?
Epo, sigurisht që e vetmuar,
si një grua që vozit krejt vendin, ditë pas dite,
duke lënë pas kilometra të tërë,
qytete të vegjël ku mund të kishte ndaluar,
jetuar dhe vdekur, e vetmuar.
Në jam fillikat
duhet të jetë vetmia,
që zgjohet së pari,
që thith ajrin e parë të ftohtë të agut mbi qytet,
duhet të jetë ajo që zgjohet
në një shtëpi pështjellë në gjumë.
Në jam fillikat
jam me varkën që rremon si cipa e akullit në breg,
nën të fundit semafor të kuq të vitit,
që e di se ç’është,
që e di edhe se nuk është as akull, as baltë, as dritë dimri,
por dru me dhuntinë e djegies.
Çfarë është e mundur
Një nate të kthjellët
nëse mendja do të ishte e pastër
nëse mendja të ishte e thjeshtë
nëse mendja do të ishte e zhveshur nga gjithçka
përveç nevojave më jetike:
lugë druri, thikë, filxhan
llambë, daltë
një krehër që kalon nëpër flokë pranë një dritareje
një çarçaf hedhur tej në gjumë
Një nate të kthjellët kur dy planetë
duket se rrokin njëri-tjetrin kur barërat tokësorë
zhvendosen si mëndafshi nën dritën e yjeve
Nëse mendja do të ishte e kthjellët
dhe nëse mendja do të ishte e thjeshtë
mund ta merrje këtë mendje
këtë gjendje të veçantë dhe thoshe:
Kështu do të jetoja nëse do mund të zgjidhja
kjo është ajo që është e mundur
një nate të kthjellët.
Por mendja e gruas që i imagjinon të gjitha këto
mendja që lejon që gjithë kjo të jetë e mundur
nuk është e kthjellët si nata
nuk është kurrë e thjeshtë
nuk mund të përqafojë të vërtetat e saj,
teksa planetët rrokin hëpërhëshëm njëri-tjetrin
jo aq lehtë lirohesh nga pendimi
jo aq lehtë përmbushet mrekullia
për të cilën mendja është e shquar
apo dikur ishte me emër
nuk bëhet abstrakte dhe e pastër me urdhër
mendja e kësaj gruaje as që e do atë mrekulli
duke pasur një mision tjetër në univers
Sikur mendja të ishte e thjeshtë, sikur mendja të ishte e zhveshur
mund t’i ngjante një dhome, një brendësie të pastër
por kjo si mund të ishte e mundur tani
të shprehësh zërat e qyteteve fantazmë
përvijimet e tyre të imëta dhe të pamata
që kanë nevojë të deshifrohen
natën parathënëse
duke punuar
me tingujt e saj të dendur
Nëse do të mund t’i përulesha ndonjëherë diçkaje të tillë
një krehri që kalon nëpër flokë pranë një dritareje
asgjëje më shumë sesa
një çarçafi të hedhur tej nga gjumi
por mendja e gruas që mendon këtë është e pështjellë në betejë
është në një tjetër mision
një kërcell bari i tharë
bar puplash rrënjosur në dëborë
që lëviz në ajrin e ngrirë një purtekë kryelartë
duke vizatuar grafikë
Gishti i saj gjithashtu rend në faqet e një libri
duke ditur më mirë se poezia që lexon
njihet përmes poezisë
përmes xhamit me pupla akulli
dimri hepon kthetrat
era-fajkua terezitur për të vrarë
nëpër xhama me pendë akulli
dimri
duke përkulur kthetrat e saj
era-skifter
gati për të vrarë
Të jetosh në mëkat
Ajo kishte menduar se studioja do të mbahej vetë;
pa u rënë pluhuri orendive të dashurisë.
Gjysmë herezi, t’u urosh çezmave më pak zë,
xhamave çlirim nga ndyrësia.
Një pjatë me dardha,
një piano me një shall persian,
një mace duke gjurmuar miun e bukur zbavitës,
shtyrë nga nevoja (domosdoja).
Jo se në pesë të mëngjesit
secila shkallë do përpëlitej nën shputën e qumështshitësit;
ajo dritë mëngjesi,
aq e ftohtë,
do të përvijonte mbeturinat e djathit nga mbrëmja e shkuar
dhe tri shishe varri,
që në raftin e kuzhinës midis tabakëve të filxhanëve,
një palë sy brumbulli do t’ua ndreqte qejfin,
lajmës i ndonjë fshati në kornizë…
Ndërkohë, ai, me një gogësimë,
kumboi një duzinë notash në tastierë,
i shpalli të çakorduara, ngriti supet para pasqyrës,
fërkoi mjekrën, doli për cigare;
ndërsa ajo, shpotitur nga djaj të vegjël,
tërhoqi çarçafët, ndreqi shtratin dhe gjeti
një peshqir për të pastruar pluhurin e tavolinës
dhe la xhezven të ziejë mbi stufë.
Në mbrëmje ajo ishte sërish e dashuruar,
edhe pse jo tërësisht, por gjatë gjithë natës
zgjohej herë pas here,
për të ndjerë dritën e ditës që po mbërrinte,
si një qumështshitës i palodhur që ngjitet shkallëve.
Nga një atlas i fjalëve të vështira
E di që po e lexon këtë poezi,
vonë, para se të largohesh nga zyra,
nën të vetmen llambë të verdhë
dhe dritaren që erret
në lodhjen e një ndërtese kredhur në qetësi,
kur ora e pikut ka kohë që ka kaluar.
E di që po e lexon këtë poezi në këmbë,
në një librari larg oqeanit, në një ditë gri, kur
fill nis pranvera,
e cefla të lehta vërtiten,
ndër hapësirat e pamata të lirishtave përreth.
E di që po e lexon këtë poezi,
në një dhomë ku ndodhën
shumë më tepër ngjarje se ç’mund të mbash mbi shpinë,
ku pirgje çarçafësh lëshohen plogësht në shtrat
dhe valixhja e hapur flet për arratinë,
por tashmë vonë për t’ia mbathur.
E di që po e lexon këtë poezi,
teksa metroja ngadalëson vrapin,
para se të të lëshojë shkallëve drejt një dashurie të re,
që kurrë s’ta dhuroi jeta.
E di që po e lexon këtë poezi nën dritën e televizorit,
ku tronditshëm rrjedhin pamje të pazëshme,
ndërsa ti pret lajmet e fundit për “Intifadën”.
E di që po e lexon këtë poezi,
në një sallë pritjeje,
me sytë që ndeshin sy të huaj,
që kurrë me ty s’do të njihen.
E di që po e lexon këtë poezi nën një dritë neoni,
me mërzinë e lodhur të të rinjve,
që ndihen përjashtuar dhe që ngutshëm vetëpërjashtohen.
E di që po e lexon këtë poezi dhe me shikim jo të kthjellët,
lentet e tua të trasha
i zgjerojnë shkronjat tej çdo kuptimi
e gjithqysh ti vazhdon të lexosh,
ngase edhe alfabeti është i çmuar.
E di që po e lexon këtë poezi në kuzhinë,
teksa ngroh qumështin,
me një foshnjë që të qan në shpatull dhe një libër në dorë,
sepse jeta është e shkurtër dhe ti je i etur.
E di që po e lexon këtë poezi, që s’është në gjuhën tënde:
dhe disa fjalëve nuk ua di kuptimin,
ndërsa të tjera të grishin të rendësh leximit
dhe unë shumë do të doja të dija se cilat.
E di që po e lexon këtë poezi,
duke pritur të dëgjosh diçka,
ndarë mëdyshas midis hidhërimit e shpresës
e më tej t’u kthehesh përgjegjësive që
s’mund t’i braktisësh.
E di që po e lexon këtë poezi,
sepse s’ka asgjë tjetër më të mirë për të lexuar,
aty ku je ankoruar,
lakuriq siç je.
Përktheu nga anglishtja: Rielna Paja
